Filters 
verversen
Tekstsoort
  • titels
  • termen
  • voorbeelden
  • tekst
Hoofdstukken
alles selecterenniets selecteren
  • 1De klankleer van het Nederlands
  • 2Het werkwoord verbum
  • 3Het substantief zelfstandig naamwoord
  • 4Het lidwoord artikel
  • 5Het voornaamwoord pronomen
  • 6Het adjectief bijvoeglijk naamwoord
  • 7Het telwoord numerale
  • 8Het bijwoord adverbium
  • 9De adpositie het voorzetsel, achterzetsel, omzetsel en meer
  • 10Het voegwoord de conjunctie
  • 11Het tussenwerpsel de interjectie
  • 12Woordvorming en woordstructuur
  • 13De constituent: algemeen
  • 14De naamwoordelijke constituent
  • 15De adjectivische constituent
  • 16De bijwoordelijke constituent
  • 17De adpositieconstituent
  • 18De werkwoordelijke constituent
  • 19De zin: algemeen
  • 20De zinsdelen
  • 21Woordvolgorde in de zin
  • 22Actieve en passieve zinnen
  • 23Soorten zinnen naar de communicatieve functie
  • 24De nevenschikking: algemeen
  • 25Gewone vormen van nevenschikking
  • 26Bijzondere vormen van nevenschikking
  • 27De samentrekking
  • 28Modaliteit
  • 29Negatie ontkenning
  • 30Aspectualiteit
vooropplaatsing komt voor in 17 artikelen
gezocht op: titels, termen, voorbeelden, tekst
{"solrVersion":302,"parameters":["q=examples%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20examples%3A%20vooropplaatsing%20OR%20lingterms%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20lingterms%3A%20vooropplaatsing%20OR%20title%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20title%3A%20vooropplaatsing%20OR%20plaintext%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20plaintext%3A%20vooropplaatsing","qf=title^3%20lingterms^3%20plaintext^1%20examples^1","mm=2","start=10","rows=10","hl=true","hl.fl=title%20plaintext%20examples%20lingterms%20score","hl.snippets=100","hl.requireFieldMatch=true","hl.simple.pre=<em>","hl.simple.post=<%2Fem>"]}
q=examples%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20examples%3A%20vooropplaatsing%20OR%20lingterms%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20lingterms%3A%20vooropplaatsing%20OR%20title%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20title%3A%20vooropplaatsing%20OR%20plaintext%3A%22vooropplaatsing%22%20OR%20plaintext%3A%20vooropplaatsing, qf=title^3%20lingterms^3%20plaintext^1%20examples^1, mm=2, start=10, rows=10, hl=true, hl.fl=title%20plaintext%20examples%20lingterms%20score, hl.snippets=100, hl.requireFieldMatch=true, hl.simple.pre=<em>, hl.simple.post=<%2Fem>
Aantal zoekresultaten per pagina: 10 20 50 100 alle
9 De adpositie het voorzetsel, achterzetsel, omzetsel en meer > 9.6 Adposities zonder complement partikels > 9.6.4 In een scheidbaar samengesteld werkwoord
scheidbaar samengestelde werkwoorden
tekst
...Als de adpositie zonder complement fungeert als het eerste lid van een scheidbaar samengesteld werkwoord daarentegen, dan ligt vooropplaatsing van het partikel minder voor de hand, zoals geïllustreerd wordt in (6c) voor het scheidbaar samengesteld werkwoord voorstaan met als betekenis 'aan de winnende hand zijn in het spel'. Als de partikels voor en achter hier geïnterpreteerd worden als ruimtelijke intransitieve adposities (bijv. voor / achter het huis) is de vooropplaatsing wel zonder meer acceptabel. Zie Syntax od Dutch: Differences between intransitive adpositions and particles > Topicalization. ...
18 De werkwoordelijke (verbale) constituent > 18.5 Werkwoordgroepen binnen de werkwoordelijke constituent > 18.5.7 De volgorde binnen de werkwoordelijke eindgroep > 18.5.7.4 De plaats van het zelfstandig werkwoord in de vorm van een infinitief > 18.5.7.4.i Een infinitief zonder te
tekst
...3 Buiten de standaardtaal is vooropplaatsing van de infinitief van het zelfstandig werkwoord in eindgroepen van twee werkwoorden ook bij andere groepsvormende werkwoorden mogelijk. ...
18 De werkwoordelijke (verbale) constituent > 18.5 Werkwoordgroepen binnen de werkwoordelijke constituent > 18.5.7 De volgorde binnen de werkwoordelijke eindgroep > 18.5.7.4 De plaats van het zelfstandig werkwoord in de vorm van een infinitief > 18.5.7.4.ii Een infinitief met te
tekst
... Hangt de infinitief met te zelf af van een deelwoord, dan is (afgezien van tussenplaatsing) alleen vooropplaatsing mogelijk, bijv.: Ik vroeg de portier waar hij mijn jas te drogen had gelegd. Ik vroeg de portier waar hij mijn jas te drogen gelegd had. Een variant als 14a, met het deelwoord helemaal achteraan, is het gebruikelijkst....
21 Woordvolgorde in de zin > 21.7 De laatste zinsplaats > 21.7.2 Zinsdelen op de laatste zinsplaats > 21.7.2.1 Afhankelijke zinnen
Onderwerps- | voorwerpszinnen | onderwerps- | voorwerpszinnen | Bijzinnen van gevolg | Vergelijkende zinnen | Betrekkelijke bijzinnen | Vergelijkende zinnen | Tijdszinnen en voorwaardelijke bijzinnen
tekst
.... In de functie van voorzetselvoorwerp kunnen of - en dat-zinnen bij vooropplaatsing alleen maar in de aanloop staan. Vergelijk met zin 5: Dat ze een dwaasheid begaan heeft, daar |is| het meisje zich eindelijk bewust van |geworden.| Of Hugo dat beseft heeft, daar |twijfel| ik sterk aan. Zie verder [21·8·2·2]. ...
...Soms is er een sterke tendens tot achteropplaatsing, in sommige gevallen echter verdient vooropplaatsing de voorkeur, zonder dat precies aan te geven is wanneer. ...
24 De nevenschikking : algemeen > 24.3 De leden > 24.3.2 De omkeerbaarheid van de leden
tekst
...in de betekenis van 5 Door vooropplaatsing van de woorden zijn broer in 6 kan het substantief Hendrik niet langer als antecedent fungeren (zoals in 5), maar wordt er bijvoorbeeld verwezen naar een element dat aan de zin voorafgaat: Mark las een ernstig boek. ...
21 Woordvolgorde in de zin > 21.4 Het middenstuk 1: wat sluit bij de eerste pool aan? > 21.4.8 Bijwoordelijke bepalingen in het middenstuk > 21.4.8.2 De plaatsing van het onderwerp en de voorwerpen ten opzichte van bijwoordelijke bepalingen
tekst
...Hier treedt het onderwerp door vooropplaatsing meer op de achtergrond als gespreksonderwerp of uitgangspunt waarover de rest van de zin iets informatief relevants meedeelt: De gesprekken met Henk |waren| altijd weer interessánt. Zijn gebrek aan moed |lijkt| mij nog het bedénkelijkst |te zijn.| Zijn kalmte |verbaasde| mij nog het méést van alles.2d Het onderwerp kan ook samen met het hoofdwerkwoord de informatieve kern van de mededeling uitmaken en daarom meer naar achteren (na de bijwoordelijke bepaling(en)) in het middenstuk komen te staan, bijv.: Toen |begonnen| dadelijk weer de schríjfmachines |te ratelen. | Tot overmaat van ramp |is| daarna nog een paar keer de mótor stil |blijven staan.| Vorige week |is| totaal onverwacht Kareltje Dierickx |overleden. | Vergelijk hiermee de zinnen 25 t/m 27, waar het werkwoord zelf als informatief belangrijkste element voorgesteld wordt: Toen |begonnen| de schrijfmachines dadelijk weer |te rátelen. | Tot overmaat van ramp |is| de motor daarna nog een paar keer stíl |blijven staan.| Vorige week |is| Kareltje Dierickx totaal onverwacht |overléden. |3 (ad [21·4·4/5]) Het wederkerend voornaamwoord zich staat gewoonlijk vóór bijwoordelijke bepalingen. ...
21 Woordvolgorde in de zin > 21.1 Algemene principes > 21.1.2 Woordvolgorde en informatieve geleding van een zin > 21.1.2.1 Het links-rechts-principe
informatieve geleding | nieuwszinnen | informatieve kern | topic | thema | comment | rhema | thematisch principe | links-rechts-principe | zinsaccent | woordaccent | groepsaccent | contrastaccent
tekst
...Voorbeelden van een dergelijke contrastieve vooropplaatsing zijn: [Het bóek] heb ik aan Martine gegeven, (niet de pláát.) [Aan Martíne ] heb ik het boek gegeven, (niet aan Rík.) De formulering van het links-rechts-principe moet naar aanleiding van het bovenstaande op de volgende wijze gemodificeerd worden: elementen met een erg kleine informatieve waarde staan zo ver mogelijk links; elementen met een grote informatieve waarde zijn op een of andere manier speciaal gekenmerkt, ofwel door hun positie ergens achteraan in de zin (rechts), in combinatie met een zinsaccent, ofwel alleen door een accent. ...