Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
6.3.1.3 Niet-gradeerbare kwalificerende adjectieven
Sommige kwalificerende adjectieven zijn niet gradeerbaar: ze drukken een eigenschap uit die óf van toepassing is of niet.
Dit geldt ook voor relationele adjectieven.
 De eigenschap komt met andere woorden niet in verschillende gradaties voor. Voorbeelden zijn dood, zwanger en absent.
1aEen paar maanden later was Johan opeens dood.
CHN
bJekaterina wrijft voorzichtig over haar zwangere buik.
CHN
cNa die uitschakeling op Wimbledon vorig jaar was Nadal zeven maanden absent.
CHN
De adjectieven hebben - in deze betekenis - geen vergrotende (doder/zwangerder/absenteruitgesloten) of overtreffende (doodst/zwangerst/absentstuitgesloten) trap. Ook kunnen ze niet gecombineerd worden met een bepaling van graad (zeer dood/zwanger/absentuitgesloten).
In sommige bijzondere gebruiken zijn bepalingen van graad wel mogelijk, net als trappen van vergelijking. In (2a) wordt zwanger gebruikt als een gradeerbaar adjectief, waarbij heel aangeeft dat de zwangerschap al ver gevorderd is. Ook afwezig in (2b) wordt gebruikt als een gradeerbaar adjectief, niet om iemands fysieke afwezigheid te benoemen, maar de mate waarin die persoon mentaal betrokken is bij het hier en nu. Zie (3) voor vergelijkbare gevallen in de vergrotende en overtreffende trap.
2aBeyoncé schitterde tijdens haar optreden heel zwanger in een gouden bikini.
CHN
bVaak leek hij erg afwezig bij besprekingen.
CHN
3aIk was vroeger ook veel drukker en aanweziger in gezelschappen.
CHN
bIk voel me altijd het meest levend wanneer ik aan het werk ben.
CHN
Verder lezen
Literatuur
Paradis (2001); Kennedy & McNally (2005); Kennedy (2007); Tribushinina & Janssen (2011); Broekhuis (2013).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys november 2024 Een tussentijdse versie van dit hoofdstuk werd van commentaar voorzien door Maaike Beliën, Thomas Haga, Priscilla Heynderickx en Jack Hoeksema. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit hoofdstuk berust bij de redacteur(en).
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 6,../../data/archief/ans2/e-ans/06/body.html;
    Interessante links