18.5.2.4.ii Krijgen en zien met een passief deelwoord
(semi-passief)
Verder lezen
Het werkwoord krijgen kan ook gecombineerd worden met een
deelwoord van een werkwoord dat meestal 'iets overdragen van de een aan de
ander' uitdrukt
(zie
[20.4.2/1], [a]), zonder dat er sprake van is dat het
onderwerp van krijgen hier invloed op uitoefent (vergelijk met
de gevallen onder i). Deze constructie noemt men wel
semi-passief
(zie
[22.4.2/1]). Voorbeelden zijn:
1De Britse troepen zullen een
sector toegewezen krijgen.
2De administrateur deelde mee dat
de soldaten hun reiskosten vergoed
kregen.
3Het programma vermeldt dat de
gasten een diner krijgen
aangeboden.
4We hopen dat we onze eisen nog
vóór dinsdag ingewilligd
krijgen.
5Ik vond dat ze er goed voor
betaald kregen.
6Het was makkelijk dat we de
boodschappen thuis gebracht
kregen.
7We hebben een gids
toegewezen gekregen.
8De nieuwsredactie heeft het
bericht niet bevestigd kunnen
krijgen.
Uit 7 blijkt dat zowel het
groepsvormende werkwoord als de aanvulling daarbij de vorm van een
deelwoord kunnen hebben.
Soms worden een passieve constructie en een constructie met
krijgen in één zin gecombineerd, omdat daardoor hetzelfde
onderwerp aangehouden kan worden:
9Het ging om een brutale overval,
waarbij het slachtoffer werd mishandeld, op bed gebonden en een prop in de
mond kreeg geduwd.
Een gebruik dat vergelijkbaar is met dat van krijgen heeft het
werkwoord zien. Dit werkwoord legt bovendien nadruk op het
resultaat van de door het deelwoord uitgedrukte werking:
10Het was juist de moeder die
zich het kind toegewezen wilde
zien, die verzaakte.
11En dat juist terwijl een aantal
zich vette baantjes zag
toegewezen.
Zoals uit de voorbeelden blijkt, is de volgorde in de werkwoordelijke
eindgroep zowel deelwoord vóór groepsvormend werkwoord (zie de voorbeelden
1,
2,
4 t/m
8 en
10) als groepsvormend werkwoord
vóór deelwoord (zie 3,
9 en
11). De eerstgenoemde volgorde
heeft de voorkeur en is ook het gebruikelijkst; in
7 is deze volgorde verplicht. Zie
over de mogelijke variatie in volgorde
ook
[18.5.7.3/ii].
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |