Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
8.2 Bijwoorden en adjectieven
Verder lezen
In de traditionele grammatica worden bij de bijwoorden twee morfologisch-syntactische subklassen onderscheiden.
  1. De eerste subklasse vormen de als bijwoordelijke bepaling gebruikte adjectieven [6.3.1.5], die in die functie geen andere vormverandering kunnen ondergaan dan de vergrotende (zie 3) en de overtreffende trap en de verkleinwoordvorm (zie 4). Voorbeelden van deze eerste subklasse zijn hard, betrekkelijk, vlugger en zachtjes respectievelijk in:
    1Hij werkt hard door.
    2Dat is een betrekkelijk gemakkelijk vraagstuk.
    3Ze fietste vlugger dan ik.
    4We slopen zachtjes naar de uitgang.
    Opmerking
    Verdieping
    Opmerking
    Sommige van die woorden kunnen, wanneer ze als interne bijwoordelijke bepaling dienst doen bij een verbogen adjectief, zelf een buigings-e aannemen. Dit komt met name in informele spreektaal voor, bijv.:
    iWe hebben een hele lange wandeling gemaakt.informeel
    iiHet was een erge leuke vakantie.informeel
    Zie voor meer voorbeelden(15.3.1.1, sectie 3).
  2. De tweede subklasse vormen dan de 'echte' bijwoorden. Deze zijn in alle omstandigheden onveranderbaar en kunnen meestal niet als voorbepaling bij een substantief of een equivalent daarvan voorkomen. Enkele voorbeelden zijn buiten, hier, vlak en uit respectievelijk in:
    5Hij zit buiten.
    6Is ze hier?
    7Vlak bij het huis staat een oude eik.
    8De school is om vier uur uit.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Bij een paar bijwoorden komt wel enige vormverandering voor, namelijk comparatie:
lief - liever - liefst
vaak - vaker - vaakst
Het bijwoord lief ('graag') komt voor in net zo lief. De daarbij horende trappen van vergelijking zijn algemeen gebruikelijk en worden ook bij graag en gaarne gebruikt. Vaker en vaakst worden ook als trappen van vergelijking bij dikwijls gebruikt.
In dit hoofdstuk behandelen we in principe alleen de zogenaamde 'echte', dat wil zeggen onveranderlijke bijwoorden.
Een scherpe grens tussen de beide genoemde subklassen is overigens niet te trekken. Het is met name soms niet duidelijk of we te maken hebben met adjectieven die ook wel eens als bijwoord gebruikt kunnen worden, dan wel met bijwoorden die een enkele keer als adjectivische voorbepaling bij een substantief voorkomen (zie in verband hiermee [12.6]). We volstaan hier met één ander geval ter illustratie: sommigen kunnen bijwoorden als uit, af, achteraf attributief gebruiken, bijv. de uite kachel (van: de kachel is uit), een (on)affe zin (van: een zin die (on)af is), een achteraffe toevoeging (naast: een toevoeging achteraf).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links