Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
14.5.3.5 Bijwoordelijke constituenten
Verder lezen
1
Een aantal bijwoordelijke constituenten kan als nabepaling optreden in een naamwoordelijke constituent. Het zijn vooral bijwoordelijke constituenten die een plaats (bijv. 1 t/m 3) of tijd (bijv. 4 en 5) aanduiden (vergelijk [14.5.3.3]). Enkele voorbeelden zijn:
1die herrie hier
2dat vat wijn daar
3de kamer boven
4die optocht gisteren
5de bijeenkomst straks
Ze komen voor in naamwoordelijke constituenten met een substantivische kern (zoals in de voorbeelden hierboven), en in naamwoordelijke constituenten met een persoonlijk voornaamwoord, een aanwijzend voornaamwoord en in iets mindere mate een vragend en onbepaald voornaamwoord als kern. Voorbeelden hiervan zijn:
6jij daar
7dit hier
8die links
9die boven
10diegenen daar
11wie hier
12niemand hier
13iedereen hier
Verder komen als equivalenten van bijwoordelijke constituenten ook voornaamwoordelijke bijwoorden als nabepaling voor, bijv.:
14de weg daarlangs
15Joachims kennis hiervan
16die daarnaast
17niets daarvan
2
Nabepalingen in de vorm van bijwoordelijke constituenten zijn niet erg plaatsvast. Ze komen gewoonlijk na een complement en eventuele andere nabepalingen, maar soms ook wel daarvoor, vergelijk bijv.:
18aDe aanval op Rusland toen (kwam als een verrassing.)
bDe aanval toen op Rusland (kwam als een verrassing.)
Wel staan dergelijke bijwoordelijke constituenten gewoonlijk voor een bijzin als nabepaling of complement (zie [14.5.3.8] en [14.6.3]), bijv.:
19Het probleem tegenwoordig hoe je aan een huis komt, (is niet te onderschatten.)
20De berichten gisteren die Jan voorlas, (waren oud nieuws.)
Vooral in geschreven taal zal men in gevallen als de laatste, met een tijdsbepaling, de voorkeur geven aan een voorzetselconstituent in plaats van aan een bijwoordelijke constituent, vergelijk bijv. met 19 en 20:
21Het probleem van tegenwoordig hoe je aan een huis komt, (is niet te onderschatten.)
22De berichten van gisteren die Jan voorlas, (waren oud nieuws.)
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links