Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
16.2 De bouw van de bijwoordelijke constituent
Verder lezen
1
Het centrale element van een bijwoordelijke constituent is de kern, die altijd uit een bijwoord bestaat. De kern is noodzakelijk aanwezig. De begeleidende elementen die bij het bijwoord kunnen optreden, zijn doorgaans toevoegingen. Deze toevoegingen zijn weglaatbaar. Vergelijk:
1a(Hij liegt) vrijwel nooit.
b(Hij liegt) - nooit.
c(Hij liegt) vrijwel -.uitgesloten
Staat een nadere bepaling voor de kern, zoals vrijwel in 1, dan spreken we van een voorbepaling. Er komen ook nabepalingen voor. Een voorbeeld daarvan is genoeg in:
2(Ik zou je) graag genoeg (willen helpen).
Het is niet duidelijk of er in een bijwoordelijke constituent ook complementen te onderscheiden zijn. Vanwege de nauwe relatie met de kern lijken aanvullingen ingeleid door een voegwoord in gevallen als het volgende hiervoor in aanmerking te komen:
3(We proberen het nu eens) anders dan daarstraks.
Dat neemt niet weg dat een aanvulling als dan daarstraks meestal niet noodzakelijk aanwezig is. De vraag of het om een toevoeging of een complement gaat, is een theoretische kwestie, waar we hier niet nader op in hoeven te gaan. Net als bij de adjectivische constituent behandelen we zulke vergelijkende aanvullingen als complementen (vergelijk [15.4.4]).
In dit hoofdstuk worden alleen de mogelijkheden tot groepsvorming van zogenaamde 'echte' bijwoorden (zie [8.2]) besproken. Bijwoorden die als een gebruiksklasse van adjectieven te beschouwen zijn, kunnen de kern van een adjectivische constituent vormen. De combinatie van zulke bijwoorden met andere elementen wordt dan ook in [15] behandeld. De bijwoordelijke constituent heeft overigens in verregaande mate analoge opbouwmogelijkheden.
2
De combinatiemogelijkheden met voornaamwoordelijke bijwoorden moeten hier apart vermeld worden. Aangezien deze bijwoorden opgebouwd worden uit een voorzetsel en een voornaamwoord of een bijwoord (zie [8.7.1]), hebben ze een aantal mogelijkheden tot combinatie met andere elementen gemeen met voorzetselconstituenten, bijv.
kort daarna een week daarvoor vijf meter erachter
Zie voor dergelijke gevallen [17].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links