Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
8.3.3 Indeling naar de functie
Verder lezen
Bekijkt men de functie van bijwoorden, dan kan men een globale indeling maken in 'noemende' bijwoorden, zoals thuis en gisteren - deze noemen respectievelijk een plaats en een tijdstip - en 'verwijzende' bijwoorden, zoals hier en toen - deze verwijzen respectievelijk naar een plaats en een tijdstip. (Zie voor het verschil tussen noemen en verwijzen [5.1.2].) Deze tweede groep bijwoorden kan op eenzelfde manier ingedeeld worden als de voornaamwoorden. Men onderscheidt dan ook:
  • aanwijzende bijwoorden, bijv.:
    daar, hier, ginder, ginds;, toen, nu, dan; zo;
    Als indifferente, 'neutrale' variant van daar en hier geldt er (d'r/t' r) [8.6.2].
  • onbepaalde bijwoorden, bijv.:
    ergens, nergens, overal, elders; ooit, nooit, altijd, nimmer; anders;
  • vragende bijwoorden, bijv.:
    waar, vanwaar, waarheen; wanneer; hoe;
    Opmerking
    Verdieping
    Opmerking
    In informele taal komt na vragende bijwoorden in bijzinnen toevoeging van dat of of voor, maar alleen regionaal ( dat vooral in de provincie Noord-Brabant en in België, of vooral in de provincies Noord- en Zuid-Holland), bijv.:
    i Vanwaar dat ze komen, weet niemand.informeel,regionaal
    iiWeet jij waar of Kees woont?informeel,regionaal
  • betrekkelijke bijwoorden, bijv.:
    waar, vanwaar; toen; hoe.
    Net als betrekkelijke voornaamwoorden kunnen deze bijwoorden een antecedent hebben (ook een ingesloten antecedent, zie voorbeeld 4):
    1Het huis waar ik woon is al erg oud.
    2De dag toen de werkzaamheden stopgezet werden, staat me nog goed voor de geest.
    !
    3Dat is precies de manier hoe ik het hebben wil.informeel
    4Waar nu de moestuin is, stond vorig jaar nog een grote pereboom. (= daar waar)
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Het is ook mogelijk de woorden toen en nu in de zojuist genoemde functie als onderschikkende voegwoorden te beschouwen; ze zijn dan vervangbaar door het voegwoord dat, bijv.:
iDe dag dat de werkzaamheden stopgezet werden, staat me nog goed voor de geest.
Zie verder [10.3.2.1].
Ook de voornaamwoordelijke bijwoorden deelt men verder in zoals hierboven aangegeven. Bij deze groep onderscheidt men behalve de reeds genoemde soorten, nog persoonlijke (voornaamwoordelijke) bijwoorden(zie 8.7.1.3, sectie 1).
Eveneens parallel met de voornaamwoorden kunnen de genoemde bijwoorden in de spreektaal als zogenaamd steunadverbium optreden [21.8.1], bijv. in:
5Die jongen, daar moet je maar niet te veel op rekenen.
6Vorige zomer, toen zijn we naar Frankrijk geweest.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links