Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
14.4.3.2 Voornaamwoorden en equivalenten
Verder lezen
Een substantief kan in plaats van met een lidwoord ook gecombineerd worden met een bijvoeglijk voornaamwoord. Bijvoeglijke voornaamwoorden hebben ongeveer dezelfde functie als de lidwoorden. Ze kunnen ook in dezelfde positie voorkomen.
Het genus en het getal veroorzaken vormverschillen bij de voornaamwoorden, zoals deze/dit, die/dat, en dergelijke. Zie hiervoor [5].
De bijvoeglijke voornaamwoorden of equivalenten ervan die in de tweede positie kunnen staan, behoren tot één van de volgende vier categorieën:
  1. bezittelijke voornaamwoorden (deze worden behandeld in [5.5]), bijv.:
    1mijn broek
    2onze tuin
    3ons huis
  2. aanwijzende voornaamwoorden (zie [5.6]), bijv.:
    4deze bloem
    5dit potlood
    6die krant
    7dat geraamte
    8zo'n kind
    9zulke mooie doosjes
    In plaats van zulk(e) kan men in informele taal ook van + die (of een andere aanwijzend (voornaam)woord) gebruiken (zie [5.6.9]). Vergelijk in 10 en 11 de (a)- en (b)-voorbeelden met elkaar:
    10aHij gaat altijd met zulke rare mensen om.
    bHij gaat altijd met van die rare mensen om.informeel
    11aBea eet zulke Brusselse wafels altijd met suiker.
    bBea eet van die Brusselse wafels altijd met suiker.informeel
    Na werkwoorden met het vaste voorzetsel van (bijv. houden van) is in informeel taalgebruik theoretisch een opeenvolging van tweemaal van mogelijk, maar dit wordt in de praktijk vermeden, bijv.:
    12Ik houd niet van van die zoete appels. (= 'van zulke appels')informeel
    Opmerking
    Verdieping
    Opmerking
    Een naamwoordelijke constituent met van die als determinator lijkt erg op een voorzetselconstituent die wordt ingeleid door van die, zoals in het onderstaande voorbeeld:
    iBea heeft gesmuld van die Brusselse wafels.
    Dit heeft tot gevolg dat zinnen waarin beide constructies op dezelfde plaats kunnen voorkomen, zoals zin ii, dubbelzinnig zijn:
    iiBea at van die Brusselse wafels.
    Zin ii kan een betekenis hebben die kan worden weergegeven als 'Bea at Brusselse wafels, weet je wel'. Van die is hier de determinator van de naamwoordelijke constituent van die Brusselse wafels. In deze betekenis zou men ook zulke kunnen gebruiken. Zin ii kan ook een betekenis hebben die kan worden weergegeven met 'Bea at van een bepaalde verzameling wafels'. In die betekenis hebben we te maken met een voorzetselconstituent van die Brusselse wafels.
    Verwantschap met zulk(e) vertonen ook de woorden dergelijk(e), soortgelijk(e), dusdanig(e) en zodanig(e), die samen met een lidwoord kunnen optreden (zie hiervoor [14.4.3.4]). De genoemde woorden worden behandeld in [5.6.8.1].
  3. vragende voornaamwoorden (zie [5.7.3]), bijv.:
    13welke boom?
    14welk gerecht?
    15welk'dat' (bedoel je)?
  4. betrekkelijke voornaamwoorden (zie [5.8.4]), bijv.:
    16(Pietje Bell, ) welke aardige serie (ik met genoegen gelezen heb (...).)
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links