Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.1.3.1.13 De klinker ɔ
De ɔ is een geronde, half open, ongespannen achterklinker. Deze klinker komt voor in woorden als motmɔt, zon zɔn en trol trɔl. De klank wordt altijd als <o> gespeld. Figuur 1 toont de positie van ɔ in het klinkerdiagram.
Figuur 1. Positie van ɔ in het klinkerdiagram (Bron: Gussenhoven 1992: 47)
.
Verder lezen
Articulatie
De ɔ is een geronde, half open, ongespannen achterklinker. Bij de articulatie van ɔ is het hele tonglichaam wat naar boven geheven en naar achteren teruggetrokken.
Figuur 2 is een MRI-afbeelding van de ɔ in pot, gerealiseerd door een mannelijke spreker uit de Randstad.
Figuur 2. MRI-afbeelding van de ɔ in pot (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 67)
Duur
De ɔ is fonetisch gezien kort. De absolute duur hangt onder andere af van factoren als spreekstijl en spreeksnelheid. Volgens Van der Harst (2011: 323-324) is de gemiddelde duur van de ɔ voorafgaand aan respectievelijk een s en een t 125 ms en 87 ms in het Nederlands-Nederlands, en 99 ms en 75 ms in het Belgisch Nederlands.
Regionale variatie
De ɔ wordt in het Belgisch-Nederlands hoger in de mond (geslotener) gerealiseerd dan in het Nederlands-Nederlands het geval is.
Zie Adank et al. (1999).
Allofonische variatie
Voor nasale medeklinkers wordt de ɔ enigszins geslotener uitgesproken (meer als ʊ).
Akoestische eigenschappen van de klinker ɔ
Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen met ɔ in verschillende fonologische contexten voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. Een overzicht van de referentiewaarden voor de eerste en tweede formant (F1 en F2) van de ɔ in het Nederlands-Nederlands en Belgisch-Nederlands wordt gegeven op Taalportaal .
Tabel 1. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor ɔ in verschillende fonologische contexten in het Nederlands-Nederlands.
Woordgroep Fonologische context Geluidsbestand Golfvorm/spectrogram
die Amerikanen zijn zot vóór obstruent
hij schuift aan in de kring en kijkt rond vóór sonorant
vol wonderlijke dingen vóór vloeiklank
Tabel 2. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor ɔ in verschillende fonologische contexten in het Belgisch-Nederlands.
Woordgroep Fonologische context Geluidsbestand Golfvorm/spectrogram
ga weg, oude zot vóór obstruent
de groeven rond zijn mondhoeken vóór sonorant
het staat er vol ski’s vóór vloeiklank
Fonologische analyse van de klinker ɔ
  • Distinctieve kenmerken
    De distinctieve kenmerken van ɔ kunnen als volgt worden gespecificeerd: [–hoog, –laag, –gespannen, +rond, +achter].
  • /ɔ/ als ongespannen klinker
    De ɔ wisselt af met o in een aantal woordparen zoals in lot – loten(en het verkleinwoord lootje). Om die reden wordt ɔ wel als de ongespannen tegenhanger van o beschouwd. Een bijkomend argument hiervoor is dat o als een soort lange ɔ: gerealiseerd wordt voor r en l.
    Zie Botma et al. (2012).
Literatuur
Eijkman (1937), Collins & Mees (1984), Gussenhoven (1992), Adank et al. (1999),  Adank et al. (2004), Rietveld et al. (2004), Van der Harst (2011), Botma et al. (2012), Rietveld & Van Heuven (2016).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys november 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links