18.5.4.4.ii.b Moeten
Verder lezen
1
Door het gebruik van moeten geeft de spreker of schrijver te
kennen dat het in de zin uitgedrukte op grond van bepaalde beschikbare
gegevens (bijv. getuigenissen van anderen) op een dwingende manier
waarschijnlijk is:
1Ze moet
in haar jeugd heel mooi geweest
zijn.
2Het moet
een uitstekende film zijn.
3Op grond van die berekeningen
kwamen ze tot de conclusie dat de waargenomen radiostraling een heel
andere oorzaak moest hebben.
4Moeder
moet onderweg oponthoud gehad
hebben.
2
Niet tot de standaardtaal behoort het gebruik van de imperfectumvorm
moest(en) in conditionele bijzinnen (met of zonder voegwoord)
zoals de volgende:
6Moest
het morgen regenen, dan blijven we
thuis.regionaal
7Moest
ik groter zijn, dan zou ik het orkest
beter kunnen zien zitten.regionaal
Dit soort constructies is beperkt tot Belgisch-Nederlands. Ze komen in de praktijk van het
Belgisch-Nederlandse taalgebruik algemeen en frequent voor. In plaats van zulke zinnen is in de
standaardtaal altijd een
als
-zin (zonder
moest(en)
) of een zin zonder voegwoord met een vóór-pv als eerste zinsdeel mogelijk (zie
respectievelijk de voorbeelden 7b en 7c bij mogen), soms - maar
bijv. niet in het geval van 7 - een zin met
mocht(en)
. Zie voor het gebruik van
mocht(en)
in conditionele zinnen verderop bij d, 2.
In de standaardtaal komt wel de uitdrukking x moest eens weten... voor die betekent 'stel dat x het wist', met als
implicatie 'dan zou hij of zij (aangenaam of onaangenaam) verrast zijn'.
Voorbeelden:
8Pieter
moest eens weten dat zijn
aanstaande schoonzoon in een kraakpand woont!
9Dieneke
moest eens weten dat we op dit
ogenblik zo dicht bij haar in de buurt zijn!
Dit gebruik is vergelijkbaar met dat van mocht(en) in een zin
als 36, zij het dat
mochten daar - althans in de standaardtaal - niet vervangbaar
is door moesten.
Voor moeten in of-zinnen die een negatieve
voorwaarde noemen voor het eerste lid van een nevenschikking (exclusieve
disjunctie), zie
men
[26.2.1.3/2].
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Heeft moeten de oneigenlijk-modale betekenis van
'genoodzaakt zijn' of 'verplicht zijn', dan is een conditionele zin met
moest(en) (= zou(den) moeten) natuurlijk
wel gewoon mogelijk:
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |