6.2.4.2.1 Gebruik van de stellende trap
De stellende trap is de 'gewone' vorm van het adjectief, waarmee een eigenschap
wordt uitgedrukt. In deze paragraaf spitsen we ons toe op het gebruik van de
stellende trap in de constructie net
zo/even + adjectief +
als. De constructie wordt
gebruikt bij een vergelijking van twee of meer entiteiten (personen, dieren,
dingen) waarbij de eigenschap die het adjectief uitdrukt, in gelijke mate
aanwezig is:
1Leerlingen zijn niet
anders dan vroeger, ze zijn niet dommer of knapper, ze
zijn net zo lief
als vroeger.
CHN
2Dat gasveld is
bijna even groot als het schiereiland
zelf.
CHN
Om de gelijkheid heel exact aan te geven, gebruikt men
precies zo + adjectief +
als, bijvoorbeeld:
3De maan is vanaf de aarde
gezien precies zo groot als de
zon.
CHN
Ook ontkenning van de gelijkheid is mogelijk. Men gebruikt dan
zo in plaats van
net zo of
even, dus:
niet zo + adjectief +
als.
Niet kan dan worden
voorafgegaan door het woordje lang,
zoals in (5):
4Je zit
achterin niet zo lekker
als voorin.
CHN
5Het ijs is hier
lang niet zo dik als in stilstaand
water.
CHN
Het is ook mogelijk om met de bovenstaande constructie twee bijzonderheden van
een en dezelfde grootheid te vergelijken, zoals in (6), hoewel de constructie in
(7) gebruikelijker is.
6Stapel het hout in de
vorm van een piramide en zorg ervoor dat die even hoog als
breed is.
CHN
7Daarop stapel je
duimdikke latjes aanmaakhout. Een goede stapel is even hoog
als hij breed
is.
CHN
In geijkte vergelijkingen zoals zo wit als
sneeuw of zo hard als
steen, wordt
zo gebruikt in plaats van
net zo (8).
Vaak bestaat er naast een dergelijke vergelijking ook een samengesteld
adjectief dat hetzelfde uitdrukt, bijv.
sneeuwwit,
bikkelhard.
Soms kan men zo ook weglaten
(9).
8Ze wil graag een kindje
hebben met een huid zo wit als sneeuw, met lippen
zo rood als bloed en haar zo zwart
als het
ebbenhout.
CHN
9Het zout is wit
als sneeuw; zoutblindheid kan gemakkelijk
optreden.
CHN
Naast het gebruik in deze geijkte vergelijkingen gebruikt men ook wel
zo in plaats van
net zo in andere gevallen,
maar dit is minder gebruikelijk:
10Hij schreef de
theaterbewerking en ontwierp een decor zo mooi
als een bewegend
schilderij.
CHN
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Kathy Rys | november 2024 | Een tussentijdse versie van dit hoofdstuk werd van commentaar voorzien door Maaike Beliën, Thomas Haga, Priscilla Heynderickx en Jack Hoeksema. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit hoofdstuk berust bij de redacteur(en). |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 6,../../data/archief/ans2/e-ans/06/body.html; |