14.8.1 Inleiding
Verder lezen
1
We noemen een naamwoordelijke constituent een
nominalisatie wanneer de
naamwoordelijke constituent gerelateerd kan worden aan een ermee
corresponderende (actieve of passieve) zin. Enkele voorbeelden:
In voorbeeld 1a kan de kern van de
naamwoordelijke constituent kroning (een afleiding op
-ing) gerelateerd worden aan het werkwoord kronen
uit de corresponderende zin 1b.
Zowel het onderwerp (de paus) als het
lijdend voorwerp (Karel de Grote) uit 1b treden op
als nabepaling (respectievelijk door de paus en
van Karel de Grote) bij de kern in
1a. De nominalisatie in
2a correspondeert met de passieve
zin 2b. De kern van de
naamwoordelijke constituent (eten) is een infinitief-afleiding.
Het lijdend voorwerp
(fruit) uit 2b treedt
in 2a op in de vorm van een
nabepaling (van fruit) bij de kern van de naamwoordelijke
consituent. Ook de nominalisatie in
3a correspondeert met een passieve
zin. Opnieuw wordt de kern van de nominalisatie (toestoppen)
gevormd door een infinitief-afleiding. Deze wordt niet begeleid door een
determinator. Het lijdend voorwerp (koekjes) uit de
corresponderende zin 3b, staat voor
de kern in de nominalisatie.
2
Nominalisaties worden met behulp van afleidingen van het werkwoord gemaakt.
We onderscheiden de volgende soorten nominalisaties:
- nominalisaties met behulp van een afleiding op -ing;
- nominalisaties met behulp van een afleiding op -atie;
- nominalisaties met behulp van een afleiding met het voorvoegsel ge-
- nominalisaties met behulp van een afleiding van een werkwoordsstam;
- nominalisaties met behulp van een infinitief-afleiding en de determinator het;
- nominalisaties met behulp van een infinitief-afleiding zonder determinator.
- type 1: de nominalisaties [a] t/m [d] (zie [14.8.2]);
- type 2: de nominalisatie [e] (zie [14.8.3]);
- type 3: de nominalisatie [f] (zie [14.8.4]).
4de Karel de
Grote kroninguitgesloten
5het fruit eten
6Marie
toestoppen van koekjesuitgesloten
De bedoelde omkering van kern en 'lijdend voorwerp' is alleen mogelijk bij
de nominalisatie in 2. Dit is een
nominalisatie van het type 2. Bij dit type kan het 'lijdend voorwerp' zowel
voor als achter de kern staan. Bij type 1 kan het 'lijdend voorwerp' alleen
achter de kern staan en bij type 3 kan het er alleen voor staan. In de
volgende subparagrafen komen we hierop terug.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |