18.5.4.4.ii.f Zullen
Verder lezen
1
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Het werkwoord zullen kan gebruikt worden om uit te drukken
dat iets in de toekomst ligt; dit gebruik wordt besproken
in
[2.4.8.5]. Hieronder worden de gebruikswijzen behandeld die niet
of niet in eerste instantie futuraal zijn.
Zullen (presens en imperfectum) kan, meestal met
wel, uitdrukken dat iets waarschijnlijk is (ongeacht of het in
heden, verleden of toekomst ligt):
2Je zult
(wel) dorst hebben met die
warmte.
3Men zal zich
herinneren dat de generaal, nadat zijn paard ten val was
gekomen, te voet verder had gestreden.
2
Zou(den) kan uitdrukken dat de spreker heeft vernomen dat een
bepaalde handeling of toestand zich voordoet, zal voordoen of voorgedaan
heeft, maar dat er geen zekerheid over bestaat.
4Karel zou
vanavond nog thuiskomen.
5De minister van buitenlandse
zaken zou morgen naar Argentinië
vertrekken.
6Bij de brand
zouden alle bewoners zijn
omgekomen.
Zinnen als 5 en 6 worden vooral gebruikt in de nieuwsmedia, om al te grote stelligheid in de
berichtgeving te vermijden.
De betekenissen van zinnen met
moeten
(zoals weergegeven onder b, 1), met
presens- of imperfectumvormen van zullen (zie f,
1) en met
zou(den)
zoals hier bedoeld liggen dicht naast elkaar, maar vertonen wel eigen nuances. Bij
moeten
ligt de nadruk op het voorhanden zijn van gegevens op grond waarvan men een
conclusie trekt; bij
zullen
(f, 1) op de waarschijnlijkheid zonder
meer; bij
zou(den)
(f, 2) op het feit dat men iets van
anderen vernomen heeft. Vergelijk de volgende zinnen (zin 9
(moeten is hier herhaald als 7a):
3
Ter uitdrukking van de niet-werkelijkheid van een gebeuren worden ófwel de
imperfectumvormen van zullen gebruikt, gecombineerd met de
infinitief van het zelfstandig werkwoord, ófwel de imperfectumvormen van
het zelfstandig werkwoord (zie
hiervoor
[28.3.3.2/ii]):
Vergelijk met mogen (d, 2). Zie
ook
[18.5.7.2/ii1], [4].
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Zin 8b kan ook betekenen: 'Telkens als ik weer geld
had, ging ik op reis' (werkelijkheid).
4
De imperfectumvormen van zullen worden ook gebruikt om een
verzoek in vragende vorm voorzichtig te formuleren; vergelijk de volgende
(a) - en (b) -zinnen:
Voor sommige verzoeken in niet-vragende vorm en voor andere voorzichtige omschrijvingen kunnen
zowel
zou(den)
+ een daarvan afhankelijk werkwoord als het imperfectum van alleen dat laatste
werkwoord gebruikt worden (zie [28.3.3.7]). Bij verzoeken in vragende vorm is dat evenwel niet mogelijk. Vergelijk
met zin 9a en 9b:
12Mocht ik
even bellen? ( in dezelfde
betekenis)
5
In vragen kunnen presensvormen van zullen met een onderwerp in
de eerste persoon gebruikt worden om een aanbod of een verzoek om
toestemming uit te drukken:
13Zal ik
je even helpen?
14Zullen
we de auto vandaag maar in de garage laten
staan?
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Als een soort vaste uitdrukkingen zijn te beschouwen: uitroepende zinnen
met presensvormen van zullen (vrijwel uitsluitend je
zult/zal en het zal), vergezeld van
maar (soms toch). Ze behelzen een emotionele
afwijzing van het in de zin uitgedrukte denkbeeld ('je moet er niet aan
denken dat...'):
i(In Siberië is het 's
winters veertig graden onder nul.) Je zult daar
maar wonen!
ii(Een jongen van zeven jaar
heeft een oude vrouw beroofd en mishandeld.) Het zal
je kind maar wezen!
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |