12.6.7 Het achtervoegsel -waarts
Met het achtervoegsel, of suffix, -waarts
warts kunnen
op basis van substantieven bijwoorden gevormd worden met een richtingaanduidende
betekenis, bijv. huiswaarts (gaan)
'naar huis (gaan)'. Dit type woorden komt vooral voor in geschreven taal. Andere
voorbeelden zijn:
1hemelwaarts, kerkwaarts, dorpwaarts, schoolwaarts, stadwaarts, zeewaarts, noordwaarts
Het suffix kan worden gebruikt in combinatie met geografische namen zoals in:
2Brusselwaarts, Frankrijkwaarts, Gentwaarts, Heiloowaarts
Verder komen er afleidingen voor met een bijwoord als basiswoord, bijv.
3achterwaarts, binnenwaarts, derwaarts, herwaarts
In enkele woorden wordt -waarts voorafgegaan door een adpositie met richtingsbetekenis:
4bergafwaarts, stroomafwaarts, stroomopwaarts
Dergelijke woorden kunnen worden opgevat als combinaties van een substantief en het woord afwaarts of opwaarts. Deze woorden kunnen ook als adjectief gebruikt worden, zoals in afwaartse stroom en opwaartse druk.
Het suffix -waarts is een zelfstandig prosodisch
woord. Voor de klemtoon geldt dat de hoofdklemtoon in deze woorden op het
basiswoord valt, en het suffix een secundaire klemtoon draagt, zoals in
hémelwààrts.
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |