Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
11.3 De positie van tussenwerpsels ten opzichte van de zin
Tussenwerpsels zijn zelfstandige taaluitingen. Ze worden los van andere taaluitingen gebruikt, zoals in (1), of met een andere uiting gecombineerd, zoals in (2).
1Los van andere taaluitingen
aNee.
bHaha!
cOké?
2Gecombineerd met een andere uiting
aTja, waarom nodig je die jongens dan ook alle twee uit?
CHN
bDe overheid wil potverdomme misschien gratis drugs gaan uitdelen.
CHN
cNu het zover is, kan ik niet meer terug, .
CHN
Worden tussenwerpsels gecombineerd met of geïntegreerd in een (andere) zin, dan zijn er wat hun plaats betreft drie mogelijkheden: ze staan vóór de zin (tja in 2a), in de zin (potverdomme in 2b), of achter de zin ( in 2c). Maar ook in die gevallen staan ze buiten de grammatische structuur van een zin: ze fungeren niet als zinsdeel of als lid van een constituent.
Verder lezen
Positie in de zin van invloed op de interpretatie?
Voor veel tussenwerpsels, zoals krachttermen en bastaardvloeken, is hun plaats ten opzichte van de zin niet van invloed op de interpretatie.
3aVerdorie, een lekke band. Dat wordt lopen de komende maanden.
bEen lekke band, verdorie. Dat wordt lopen de komende maanden.
In andere gevallen maakt die positie wel uit. Als bijvoorbeeld vóór een zin staat, kondigt de spreker daarmee een emotie aan, zoals verbazing in (4a) of medeleven in (4b). Achter de zin heeft een andere functie: na een bewering vraagt om instemming, zoals in (5a); na een aansporing heeft een versterkende waarde, zoals in (5b).
4a, wat is dit?
b, wat vervelend nu voor jullie.
5aJij hebt drie kleinkinderen, ? – Dat klopt, dat klopt.
bZeg het eerlijk, .
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Ton van der Wouden mei 2024
    Interessante links