1.5.2.4 Degeminatie
Samenstellingen en woordgroepen bestaan uit meer dan een prosodisch woord.
Degeminatie wordt ook toegepast in deze grotere domeinen, maar is dan optioneel,
en afhankelijk van de spreekstijl, zoals in de volgende samenstellingen.
1handdoek
hɑnd-duk
hɑnduk
tafellaken
tafəl-lakən
tafəlakə(n)
Ook in woordgroepen kan degeminatie optreden, zoals in de woordgroep
op palen die kan worden
uitgesproken als
ɔpalə(n).
In minder frequente woorden kan de degeminatie ook gedeeltelijk zijn. Je krijgt
dan één, wat langere medeklinker, zoals in de samenstelling
kanttekening:
2kant-tekening
kɑnt⸳ekənɪŋ
In de woordgroep at tonijn kan er
sprake zijn van een lange
t:
(dus zonder degeminatie), en de
t⸳
van de samenstelling kanttekening
zit daar qua lengte tussen in.
Zie Martens & Quené (1994), Ernestus (2000).
Degeminatie kan als effect hebben dat het verschil tussen twee woorden moeilijk
gehoord kan worden, zoals in de volgende woordparen:
De punt in de transcriptie van deze woorden staat voor ‘halflang’, dus
niet voor een syllabegrens.
3verassen /vər-ɑsən/ [vərɑsə(n)]
verrassen /vər-rɑsən/ [vər⸳ɑsə(n)] of [vərːɑsə(n)]
4uitrekken /œyt-rɛkən/ [œytrɛkən]
uittrekken /œyt-trɛkən/ [œyt⸳rɛkə(n)] of [œyt:rɛkə(n)]
5nep-plant /nɛp-plɑnt/ [nɛp⸳lɑnt] of
[nɛp:lɑnt]
nep-land /nɛp-lɑnd/ [nɛplɑnt]
Bij nadrukkelijk spreken kan het verschil tussen deze woorden hoorbaar gemaakt
worden door een verschil in syllabestructuur. In verassen valt de
syllabegrens dan na de r, terwijl de r in verrassen
ambisyllabisch is. In meer informele spreekstijl zal ook de r
van verassen ambisyllabisch worden gerealiseerd, en is het verschil
tussen deze twee woorden niet meer hoorbaar.
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Kathy Rys | oktober 2020 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html; |