Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.2.1 De lettergreep
De primaire rangschikking van klanken tot grotere gehelen is die in termen van lettergrepen of syllaben. Talen verschillen in de soorten lettergrepen die ze hebben, en een deel van de fonologie van het Nederlands bestaat daarom uit de beschrijving van de typen lettergrepen die in het Nederlands voorkomen.
De interne structuur van een lettergreep kan worden voorgesteld als bestaand uit een aanzet en een rijm. Op zijn beurt bestaat een rijm uit een nucleus eventueel gevolgd door een coda. Dit wordt hier geïllustreerd voor het woord klomp:
Figuur 1. Interne structuur van klomp
De verdeling van een syllabe in een aanzet en een rijm is onder meer van belang om het begrip eindrijm te kunnen definiëren: woorden rijmen op elkaar als ze eindigen op hetzelfde rijm plus eventueel nog erop volgende identieke onbeklemtoonde lettergrepen. De woorden klank en dank rijmen op elkaar omdat ze hetzelfde rijm ɑŋk hebben. De woorden wandelen en handelen hebben dezelfde rijm ɑn in hun beklemtoonde lettergreep, gevolgd door de identieke lettergreepreeks dələn, en dus rijmen deze woorden ook op elkaar.
De relevantie van het onderscheid tussen aanzet en rijm zien we ook in versprekingen van het type scheetje beef in plaats van beetje scheef. In deze verspreking worden de aanzetten van de eerste lettergreep van deze woorden, sch- en b- verwisseld, terwijl de rijmen gehandhaafd worden.
Ook voor fonotactische beperkingen zijn de constituenten van de lettergreep (de aanzet, het rijm, en de coda) van belang. Een klankreeks als lk- is geen goede aanzet, -aalk is geen goed rijm, en -kl is geen goede coda. Een klankreeks als lol is een goede syllabe, maar de syllaben laal en lool, met een gespannen klinker, komen niet voor in het Nederlands. Ook zijn er regels voor optimaal syllabecontact, de overgang tussen lettergrepen. Een woord als domper is fonotactisch beter dan het niet bestaande woord dopmer, ook al is dat laatste woord niet onuitspreekbaar. De combinatie mp is een veel beter syllabecontact dan pm. Er zijn dus ook fonotactische beperkingen over de grenzen van syllaben heen, zogenaamde heterosyllabische beperkingen.
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij juli 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links