ANS | 28.3.4.1 De conjunctief

28.3.4.1 De conjunctief

Verder lezen

De conjunctief geeft uitdrukking aan verstandsmodaliteiten, maar gaat doorgaans ook gepaard met een bepaald gevoel. Hij kan een wens, een aansporing of waarschuwing c.q. advies uitdrukken. Voorbeelden:

1Het ga je goed!

2Men vergete niet de deur achter zich te sluiten.formeel

3Men bedenke wel dat ik dit ook maar allemaal uit mijn duim zuig.formeel

Met de conjunctiefvorm ware (imperfectum van zijn) geeft de spreker ook te kennen dat het om een niet-werkelijkheid gaat zonder dat het daarbij een wens, aansporing, waarschuwing of advies betreft. Het gebruik van deze conjunctiefvorm is archaïsch. Ware leidt een bijzin van voorwaarde in die geparafraseerd kan worden met het in de standaardtaal gebruikelijker als...was, (dan)... of met was... Vergelijk:

4aWare hij niet zo rijk geweest, hij had het nooit zo ver gebracht.formeel

bAls hij niet zo rijk geweest was, (dan) had hij het nooit zo ver gebracht.

cWas hij niet zo rijk geweest, (dan) had hij het nooit zo ver gebracht.

5aWare de hulp drie seconden later gekomen, het kind ware verdronken.formeel

bAls de hulp drie seconden later gekomen was, (dan) was het kind verdronken.

cWas de hulp drie seconden later gekomen, (dan) was het kind verdronken.

Ware kan ook voorkomen in de min of meer vaste zinswending ware het niet dat... Dit gebruik van ware is niet archaïsch. Voorbeelden:

6Ik zou graag meegegaan zijn naar het zwembad, ware het niet dat ik geen zwemdiploma heb.

7Jan was zeker gekomen, ware het niet dat hij thuis moest blijven om op de kinderen te passen.

Zie verder(2.4.3, sectie 6).

ANS

Taalportaal

Taaladvies

versie	redacteur(en)	datum	opmerkingen
2.1		januari 2019	Automatische conversie van ANS 2.0
2.0	W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn	1997

Woordenboeken

Corpora en lexica

Overige bronnen