Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.1.3.1.10 De klinker ʏ
De ʏ is een geronde, half gesloten, ongespannen voorklinker. Deze klinker komt voor in woorden als put pʏt, gum ɣʏmen nul nʏl. De klank wordt altijd als u gespeld. Figuur 1 toont de positie van ʏ in het klinkerdiagram.
Figuur 1. Positie van ʏ in het klinkerdiagram (Bron: Gussenhoven 1992: 47)
Verder lezen
Articulatie
De ʏ is een geronde, half gesloten, ongespannen voorklinker. Bij de articulatie van ʏ is de tong in een relatief neutrale en ontspannen positie, terwijl de lippen gerond zijn.
Figuur 2 is een MRI-afbeelding van de ʏ in put, gerealiseerd door een mannelijke spreker uit de Randstad.
Figuur 2. MRI-afbeelding van de ʏ in put (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 67)
Duur
De ʏ is fonetisch gezien kort.
Adank et al. (2004).
De absolute duur hangt onder andere af van factoren als spreekstijl en spreeksnelheid. Volgens Van der Harst (2011: 323-324) is de gemiddelde duur van de ʏ voorafgaand aan respectievelijk een s en een t 125 ms en 89 ms in het Nederlands-Nederlands, en 97 ms en 77 ms in het Belgisch Nederlands.
Regionale variatie
In het Belgisch-Nederlands, wordt de ʏ een stuk geslotener uitgesproken dan in het Nederlands-Nederlands.
Zie Van der Harst (2011: 11).
Akoestische eigenschappen van de klinker y
Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen met ʏ in verschillende fonologische contexten voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. Een overzicht van de referentiewaarden voor de eerste en tweede formant (F1 en F2) van de ʏ in het Nederlands-Nederlands en Belgisch-Nederlands wordt gegeven op Taalportaal .
Tabel 1. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor ʏ in verschillende fonologische contexten in het Nederlands-Nederlands.
Woordgroep Fonologische context Geluidsbestand Golfvorm/spectrogram
aan het nut van een correspondent vóór obstruent
en rum drinkende piraten vóór sonorant
het rode spul viel op zijn schone, witte blouse vóór vloeiklank
Tabel 2. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor ʏ in verschillende fonologische contexten in het Belgisch-Nederlands.
Woordgroep Fonologische context Geluidsbestand Golfvorm/spectrogram
er is niets aan de ervaring dat van nut is vóór obstruent
rum en cola met veel rum vóór sonorant
er komt geel spul uit vóór vloeiklank
Fonologische analyse van de klinker ʏ
  • Distinctieve kenmerken
    De distinctieve kenmerken van ʏ kunnen als volgt worden gespecificeerd: [–hoog, –laag, –gespannen, +rond, –achter].
  • /ʏ/ als ongespannen klinker
    Sommige fonologen beschouwen ʏ wel als de ongespannen tegenhanger van ø. In het Nederlands-Nederlands namelijk klinkt de ø voor een r of een l min of meer als een gerekte ʏ (bijv. deur dʏ:r, geul ɣʏ:l).
    Zie Botma et al. (2012).
    Er zijn in het Nederlands echter geen woordparen waarbij ʏ en ø elkaar afwisselen. Bovendien is het onduidelijk of de ø voor r of l fonetisch gezien ook werkelijk een lange ʏ is (ʏ:).
Literatuur
Literatuur: Eijkman (1937), Collins & Mees (1984), Gussenhoven (1992), Adank et al. (2004), Rietveld et al. (2004), Van der Harst (2011), Botma et al. (2012), Rietveld & Van Heuven (2016).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys november 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links