Met het achtervoegsel, of suffix, -heid worden op basis van adjectieven of telwoorden abstracta gevormd met de betekenis 'het + basiswoord + zijn'. Het procedé is productief. Het basiswoord draagt de hoofdklemtoon van het afgeleide woord, en het suffix draagt een secundaire klemtoon, omdat het een zelfstandig prosodisch woord is, zoals in adequáathèid. Deze substantieven zijn de-woorden. De meervoudsvorm van zulke woorden eindigt op -heden, zoals kleinigheden.

Voorbeelden van woorden van de vorm adjectief + -heid zijn:

Soms is de vorm van het achtervoegsel -igheid, zoals in

De woorden in (2) kunnen qua vorm op twee manieren geanalyseerd worden. Zo kan viezigheid worden beschouwd als een afleiding van viezig, of als een afleiding van vies. In het tweede geval is er sprake van een apart suffix -igheid. Een argument voor de tweede analyse is dat woorden op -igheid niet een eigenschap aanduiden. Viezigheid betekent bijvoorbeeld niet ‘de eigenschap van viezig te zijn’, maar ‘iets vies’. Dergelijke woorden hebben een (negatief) waarderende gevoelswaarde.

Een aantal van de op deze manier gevormde substantieven, vooral die op -igheid, kunnen ook als zaaknaam gebruikt worden, bijv. (een) aardigheid, geestigheid, grofheid, kleinigheid (in dit geval kunnen er soms verkleinwoorden van gevormd worden), als stofnaam, bijv. vuiligheid, zoetigheid, en als aanduiding van personen in de aanspreekvormen Heiligheid en Hoogheid.

De combinatie van een telwoord met -heid vinden we vooral bij de telwoorden een, twee, drie, veel en hoeveel:

Verder komen voor minderheid en meerderheid.