10.3.14.5 Dan, als (ongelijkheid)
Verder lezen
Om de ongelijkheid van twee elementen aan te duiden na de vergrotende trap van een adjectief of
bijwoord of na de woorden ander en anders, alsmede in de betekenis
'behalve' na ontkennende woorden als niemand,
niets, worden de voegwoorden
dan en
als gebruikt. Ze kunnen constituenten en
bijzinnen inleiden. In geschreven taal komt meestal
dan voor; het heeft in ieder geval de
voorkeur als herhaling van als erdoor
voorkomen wordt (zie zin 4, waarin ook een voegwoord van hoedanigheid voorkomt;
vergelijk [10.3.14.3]). Voorbeelden:
1Zijn zusje is al groter
als hij.
2Jij doet het heel anders
dan ik het gedaan heb.
3Er was niemand in de kerk
dan de pastoor en de organist.
4Als politiek manifest sla ik dit
boek hoger aan dan als roman.
Het voegwoord als is in deze functie niet voor
alle taalgebruikers aanvaardbaar. Voor velen is dan
zelfs een sjibbolet voor correct Nederlands. Wie moeilijkheden op dit gebied wil vermijden, kan
zich daarom beter van het gebruik van ongelijkheid-aanduidend
als - waar op zichzelf beschouwd geen enkel
bezwaar tegen bestaat - onthouden.
Zie ook(10.3.14.2, opmerking 2).
Opmerking
Verdieping
Opmerking
In strijd met de regels wordt dan ook wel
gebruikt in plaats van het gelijkheid-aanduidende
als
[10.3.14.2]. Dit gebeurt vooral als er een negatie in de zin voorkomt, waardoor
'ongelijkheidsbetekenis' ontstaat. Bovendien kan het willen vermijden van
als (wel
'als-fobie' genoemd) een rol spelen.
Voorbeelden:
iZij is toch niet even
groot dan haar broertje?uitgesloten
iiDit is niet zozeer
moeilijk dan wel ingewikkeld.uitgesloten
Opmerking
Verdieping
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |
groter als/danals/dan