Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
10.3.14.5 Dan, als (ongelijkheid)
Verder lezen
Om de ongelijkheid van twee elementen aan te duiden na de vergrotende trap van een adjectief of bijwoord of na de woorden ander en anders, alsmede in de betekenis 'behalve' na ontkennende woorden als niemand, niets, worden de voegwoorden dan en als gebruikt. Ze kunnen constituenten en bijzinnen inleiden. In geschreven taal komt meestal dan voor; het heeft in ieder geval de voorkeur als herhaling van als erdoor voorkomen wordt (zie zin 4, waarin ook een voegwoord van hoedanigheid voorkomt; vergelijk [10.3.14.3]). Voorbeelden:
1Zijn zusje is al groter als hij.
2Jij doet het heel anders dan ik het gedaan heb.
3Er was niemand in de kerk dan de pastoor en de organist.
4Als politiek manifest sla ik dit boek hoger aan dan als roman.
Het voegwoord als is in deze functie niet voor alle taalgebruikers aanvaardbaar. Voor velen is dan zelfs een sjibbolet voor correct Nederlands. Wie moeilijkheden op dit gebied wil vermijden, kan zich daarom beter van het gebruik van ongelijkheid-aanduidend als - waar op zichzelf beschouwd geen enkel bezwaar tegen bestaat - onthouden.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
In strijd met de regels wordt dan ook wel gebruikt in plaats van het gelijkheid-aanduidende als [10.3.14.2]. Dit gebeurt vooral als er een negatie in de zin voorkomt, waardoor 'ongelijkheidsbetekenis' ontstaat. Bovendien kan het willen vermijden van als (wel 'als-fobie' genoemd) een rol spelen. Voorbeelden:
iZij is toch niet even groot dan haar broertje?uitgesloten
iiDit is niet zozeer moeilijk dan wel ingewikkeld.uitgesloten
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Ten onrechte wordt dan vaak weggelaten in niet dan nadat. In plaats van bijv. ia wordt dan ib gezegd of geschreven, waardoor het omgekeerde wordt uitgedrukt van wat er bedoeld wordt:
iaIk wil je graag gelukwensen met deze prestatie, maar niet dan nadat ik één kritische opmerking gemaakt heb. (= '... alleen nadat...'; '...niet voordat...'; '...maar ik wil eerst een kritische opmerking maken')
bIk wil je graag gelukwensen met deze prestatie, maar niet nadat ik één kritische opmerking gemaakt heb.in de betekenis van ia
Zie ook(10.3.14.2, opmerking 2).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links
    groter als/danals/dan