Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
6.1 Gebruik van adjectieven in de zin
Adjectieven kunnen verschillende functies in de zin vervullen. De meeste worden attributief gebruikt, zoals in (1). Ze staan dan voor een substantief waar ze iets meer over zeggen.
1Attributief gebruik
a Nu al staan er boze volwassenen bij het buurthuis.
CHN
bDe ekster is een slimme en wantrouwende vogel, een alleseter.
CHN
cDe redactie ging in op een lastige taalkwestie.
CHN
dDe truck laat een spoor achter op het natte asfalt.
CHN
Soms worden adjectieven zelfstandig gebruikt, zoals oude in (2). Eigenlijk zou de zin als volgt kunnen worden aangevuld: Deze Mini is niet meer te vergelijken met die oude Mini.
2Zelfstandig gebruik
Deze Mini is niet meer te vergelijken met die oude.
CHN
Daarnaast kunnen veel adjectieven ook predicatief gebruikt worden, zoals in (3). De adjectieven dronken en licht vormen het naamwoordelijk deel van het gezegde. Aardig is onderdeel van een bepaling van gesteldheid.
3Predicatief gebruik
aHij is dronken en leunt af en toe over de bar.
CHN
bHet wordt licht.
CHN
cIk vind mijn collega's gewoon heel aardig.
CHN
En dan is er nog het bijwoordelijk (adverbiaal) gebruik van adjectieven, zoals in (4). Bijwoordelijk gebruikte adjectieven zeggen niet iets over een substantief (of voornaamwoord), maar vormen een bepaling bij een werkwoord (slapen in 4a), een bijwoord (vaak in 4b) of een adjectief (grote in 4c).
4Bijwoordelijk gebruik
aVeel ouderen slapen slecht.
CHN
bMensen met burn-outklachten willen relatief vaak minder uren gaan werken.
CHN
cHet WK is zo'n enorm grote ervaring, daar droom je als jong meisje van.
CHN
Niet alle adjectieven kunnen op al deze manieren gebruikt worden. Er is een grote groep die uitsluitend attributief gebruikt kan worden (zie hierover 6.3.2 en 6.3.3), en een kleine groep die alleen predicatief gebruikt kan worden.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys november 2024 Een tussentijdse versie van dit hoofdstuk werd van commentaar voorzien door Maaike Beliën, Thomas Haga, Priscilla Heynderickx en Jack Hoeksema. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit hoofdstuk berust bij de redacteur(en).
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 6,../../data/archief/ans2/e-ans/06/body.html;
    Interessante links