12.4.3.8 Samenstellende samenstellingen
De volgende typen samenstellingen zijn steeds combinaties van drie woorden:
Tabel 1. Samenstellingen uit drie woorden
Type | voorbeelden |
(a) telwoord + substantief + substantief | tweerichtingsverkeer, tweetrapsraket, eenpersoonsbed, drieletterwoord |
(b) adjectief + substantief + substantief | blauwbuiksalamander, breedlipneushoorn, kleinbeeldcamera |
(c) substantief + werkwoord + substantief | aardappelschrapmachine, brandblusinstallatie, lensverdeelkast |
Het is de vraag hoe zulke complexe samenstellingen moeten worden geanalyseerd. Eén manier is te
zeggen dat hier een samenstelling wordt gevormd als deel van een grotere
samenstelling. Dan zou
drieletterwoord worden opgevat
als de combinatie van drieletter
(een samenstelling) en woord. Dit
klopt met de betekenis ‘woord van drie letters’. Het eerste deel kan niet als
een woordgroep worden beschouwd, want dan zou het de vorm
drieletters moeten hebben.
Bij de woorden in (b) is dit een goed denkbare analyse omdat samenstellingen als
van het type adjectief + substantief niet ongewoon zijn. De term
samenstellende samenstelling drukt uit dat het proces
van samenstelling ook nog eens samenstelling van een deel ervan in gang zet.
Bij de woorden in (a) kan ook gedacht worden aan een analyse waarbij de drie woorden zonder
verdere interne structurering zijn gecombineerd.
Ze zouden dan een ternaire structuur hebben.
Bij de woorden in (c) vormen de eerste twee delen naar betekenis een eenheid. Zo is een
aardappelschrapmachine een
machine om aardappels te schrappen. Om die reden zou dit woord kunnen worden
opgevat als een combinatie van een werkwoordelijke
samenstelling,
aardappelschrappen, en het
substantief machine.
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |