ANS | 17.2 Bepalingen binnen de adpositieconstituent

17.2 Bepalingen binnen de adpositieconstituent

Bepalingen binnen de adpositieconstituent staan meestal voor de kern en het complement. Deze voorbepalingen specificeren vaak een afstand, zoals in (1), of een richting, zoals in (2). Het zijn nominale constituenten, zoals 50 kilometer in (1a), of bijwoorden, zoals hoog, recht en links in (1b) en (2). Ook adpositieconstituenten kunnen fungeren als voorbepaling in een adpositieconstituent, namelijk sommige partikelconstituenten (adposities zonder complement), zoals achter in (3).

1aMilanello ligt 50 kilometer buiten Milaan.

bHoog boven mij zingt een leeuwerik.

2aOnze ervaren piloot heeft recht voor ons een grote regenwolk gespot.

bDe plek van het dessertschaaltje is links boven het dinerbord.

3Ruud gaat achter in de bus zitten.

Andere typen bepalingen, zoals modale bepalingen als vermoedelijk, kunnen verschillende posities innemen: voor de kern, zoals in (4a), na de kern, zoals in (4b), en na het complement, zoals in (4c):

4aBij Dordrecht sneuvelde vanochtend ook de ruit van een NS-stoptrein, vermoedelijk door een steen.

bEen baby raakte licht gewond door vermoedelijk een steen die het kind raakte.

cDe producent van de dodelijke drank haastte zich om te verklaren dat de flessen vervalst waren, door een criminele bende vermoedelijk.

Verder lezen

In onderstaande subparagrafen gaan we dieper in op verschillende soorten bepalingen binnen de adpositieconstituent:

17.2.1 Nominale constituenten, zoals 50 kilometer in (1a). Deze fungeren niet alleen als maatbepaling bij voorzetselconstituenten, maar ook bij andere typen adpositieconstituenten.
17.2.2 Bijwoordelijke constituenten, die als maatbepaling en als richtingbepaling fungeren. Daarnaast is er nog een derde groep bepalingen te onderscheiden met een 'vrijere rol'.
17.2.3 Adpositieconstituenten, namelijk partikelconstituenten zoals achter in (3), die ook als voorbepaling kunnen optreden.
17.2.4 Infinitiefconstructies als een kwartiertje rijden, die net als adpositieconstituenten als voorbepaling kunnen optreden.

ANS

Taalportaal

Taaladvies

versie	redacteur(en)	datum	opmerkingen
3.0	Maaike Beliën	januari 2021
2.1		januari 2019	Automatische conversie van ANS 2.0
2.0	W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn	1997	hoofdstuk 17,../../data/archief/ans2/e-ans/17/body.html;

Woordenboeken

Corpora en lexica

Overige bronnen