Het gebruik van tussentaal hangt samen met sociale, situationele en stilistische variatie: de variëteit wordt niet door alle (groepen van) sprekers en in alle situaties evenveel gebruikt. Zo wordt er bijvoorbeeld meer tussentaal gebruikt door jongeren dan door ouderen.

Geeraerts & Van de Velde (2012: 536, 540); uit onderzoek van Geeraerts (2001) blijkt ook dat in populaire Vlaamse soapseries meer tussentaal wordt gebruikt door jonge personages en door personages die de lagere sociale klasse vertegenwoordigen.

Op het continuum tussen dialecten en standaardtaal (in dit geval Belgisch-Nederlands), neemt tussentaal een positie in die relatief ver verwijderd is van de standaardtaal. Dit in tegenstelling tot de Nederlandse situatie waar de supra-regionale variëteiten veel nauwer aansluiten bij de standaardtaal. Dit heeft te maken met de verschillende standaardiseringsprocessen in beide taalgebieden. In Nederland zette de standaardisering veel eerder in, namelijk in de loop van de 17de eeuw, en ontstonden er variëteiten tussen de standaardtaal en de dialecten als gevolg van een behoefte aan een informelere variëteit die toch een bovenregionale functie kon vervullen. Vlaanderen deed niet mee aan dit standaardiseringsproces, omdat het nog door de Fransen bezet was. Pas veel later (late 19de eeuw) ontwikkelde zich ook in Vlaanderen een standaardtaal, die gericht was op de noordelijke norm.

Geeraerts & Van de Velde (2012: 533).

Tussentaal ontstond er vanuit een behoefte aan een bovenregionale variëteit en ontwikkelde zich vanuit de dialecten ('bottom-up') en vanuit een reactie tegen de uit het noorden overgenomen standaardtaal.

Grondelaers & Van Hout (2011: 222, 227).