Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.3.2 Assimilatie van stem in obstruentclusters
Binnen een lettergreep zijn clusters van twee obstruenten altijd stemloos. In de aanzet van een lettergreep kunnen de obstruentclusters sp-, st-, sk-, sx-, pt-, ps- voorkomen. In coda's zijn obstruentclusters altijd stemloos krachtens Finale Verscherping. Dit zien we in woorden zoals aards arts, goeds ɣuts en looft loft.
In heterosyllabische obstruentclusters zien we assimilatie van stem in twee richtingen. Assimilatie van stem houdt in dat twee opeenvolgende medeklinkers dezelfde waarde krijgen voor het kenmerk stem: allebei stemloos of allebei stemhebbend. Als de tweede obstruent zich aanpast aan de eerste, spreken we van progressieve assimilatie: de beweging van gelijkmaking gaat van links naar rechts. Bij regressieve assimilatie past de eerste obstruent zich aan de tweede aan.
Progressieve assimilatie werkt op wrijfklanken na een stemloze obstruent, waardoor de wrijfklank stemloos wordt. Deze regel werkt verplicht binnen prosodische woorden. We zien dit in een woord als advies ɑtfis: de d wordt als t uitgesproken krachtens Finale Verscherping, en daarom wordt de v niet als v, maar als f uitgesproken. Deze assimilatie zien we ook in afkortingen als AKZO ɑkso (vergelijk Bonzo bɔnzo en ABVA ɑpfa). In ABVA (acronym voor Algemene Bond van Ambtenaren) bijvoorbeeld wordt de B als een p uitgesproken, en daarom wordt de V stemloos gerealiseerd, als een f.
Regressieve assimilatie werkt op obstruenten voor een stemhebbende plofklank (b of d), en maakt ze stemhebbend. We zien het effect van deze regel in de uitspraak van ongelede woorden als asbest ɑzbɛst en lesbos lɛzbɔs, en in gelede woorden als zesde zɛzdə en liefde livdə.
Assimilatie van Stem treedt niet alleen op binnen prosodische woorden, maar ook in woorden die uit meer dan een prosodisch woord bestaan, en in woordgroepen. Het is in dat geval een variabel proces, dat kenmerkend is voor verbonden spraak.
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij september 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links