Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
28.3.3.5 Het plusquamperfectum bij de werkwoorden kunnen, moeten, (be)horen, (niet) hoeven, mogen en willen met een werkwoordelijke aanvulling
Verder lezen
Bij de werkwoorden kunnen, moeten, (be) horen, dienen, (niet) hoeven, mogen en willen met een werkwoordelijke aanvulling kan het plusquamperfectum aangeven dat de door het zelfstandig werkwoord uitgedrukte werking (eventueel inclusief de bijbehorende ontkenning), niet heeft plaatsgevonden (irrealis). Het plusquamperfectum heeft hier de vorm 'had(den) + (vervangende) infinitief van het hulpwerkwoord'. In plaats daarvan is ook mogelijk 'zou(den) + hebben + infinitief van het hulpwerkwoord' (zie [28.3.3.2/ii]) of 'imperfectum van het hulpwerkwoord + hebben of zijn (naargelang van het zelfstandig werkwoord)' (zie [18.5.4.4/i2b] voor de eerste en de laatste constructie). Voorbeelden:
1aHij had het kunnen weten, maar hij wist kennelijk van niets.
bHij zou het hebben kunnen weten, maar hij wist kennelijk van niets.
cHij kon het geweten hebben, maar hij wist kennelijk van niets.
2aIk sta maar te praten, ik had al lang moeten stoppen.
bIk sta maar te praten, ik zou al lang hebben moeten stoppen.
3Hij had zich eerst eens behoorlijk dienen voor te stellen, maar hij stak zomaar van wal.
4Nu zijn ze doodmoe, en ze hadden helemaal niet zo hard hoeven lopen!
5Je had natuurlijk mogen komen luisteren, maar je was er helemaal niet.
6Dat had ik best eens willen zien, maar helaas is dat er nooit van gekomen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Een vergelijkbare irrealisconstructie is mogelijk bij het hulpwerkwoord zullen, bijv.:
iHij had een lezing zullen houden, maar er is blijkbaar iets tussengekomen.
Hiernaast staat evenwel niet als alternatief de omschrijving zou hebben zullen, maar wel:
iiHij zou een lezing gehouden hebben, maar er is blijkbaar iets tussengekomen.
Voor de mate waarin de verschillende constructies gebruikelijk zijn, zie men verder [18.5.4.4/i2b].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links