12.4.2.2.2.2 De achtervoegsels -erij, -arij en -derij
Met het suffix, of achtervoegsel, -erij (met klemtoon op de laatste
lettergreep) kunnen namen voor gebeurtenissen gevormd worden op basis van een
werkwoordstam. Het achtervoegsel heeft de vorm -erij, maar als het basiswoord op -el
of -en (met een sjwa) eindigt, is de vorm -arij. Als de stam van het werkwoord op een
r
eindigt, treedt de allomorf -derij op:
Deze allomorfie vinden we ook bij het suffix
-er dat de allomorfen -aar en -der kent in
dezelfde fonologische contexten.
Veel afleidingen op -erij/-arij/-derij van werkwoorden zoals
brouwerij en
drukkerij zijn echter zaaknamen, namen voor locaties waar men beroepsmatig handelingen
verricht.
Sommige van deze nominalisaties komen alleen voor als deel van een samenstelling. Dat geldt bijvoorbeeld voor substantieven als doenerij, houderij, makerij en zoekerij die voorkomen als deel van een woord:
Bron: Hüning (1999).
2interessantdoenerij, lolligdoenerij, stoerdoenerij,
zieligdoenerij
varkenshouderij, veehouderij,
voor-de-gekhouderij
ruziemakerij, stemmingmakerij, verzenmakerij,
windmakerij
aandachtzoekerij,
ruziezoekerij
In dit opzicht is er overeenkomst met nominalisatie met het suffix
-ing. Immers, ook sommige
substantieven op -ing, zoals
geving, treden alleen op in
gelede woorden.
De deverbale afleidingen op -erij hebben doorgaans een licht
negatief evaluerende betekenis. Daarin komen ze overeen met de concurrerende
afleidingen met het prefix ge-, zoals
gepraat.
Zie Hüning (1992) over de concurrentie tussen ge- en -erij.
Zulke licht pejoratieve substantieven op -erij die een bepaald type gedrag benoemen kunnen ook worden afgeleid van substantieven zoals:
3draaikonterij, smeerlapperij,
waaghalzerij
Literatuur
Hüning (1992, 1999)
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |