Het Nederlands heeft een aantal negatieve voorvoegsels die gecombineerd kunnen worden met substantieven:

In woorden zoals ontmaskering, ontdekker en ontbijt vinden we een negatief voorvoegsel ont-, maar hier gaat het niet om ont-afleidingen van zelfstandige naamwoorden maar om nominaliseringen van met ont- geprefigeerde werkwoorden.Nog even uitleggen. [link toegevoegd naar ww-topic]

Al deze voorvoegsels hebben een negatief betekenisaspect: ondank betekent 'geen dank', een non-talent is 'iemand die geen talent heeft', een niet-roker is 'iemand die niet rookt', desinteressse is ongeveer hetzelfde als 'gebrek aan interesse', dyscalculie 'niet kunnen rekenen', enz. Toch is de bijdrage aan de betekenis van de verschillende voorvoegsels niet altijd dezelfde: een onmens is niet iemand die geen mens is maar veeleer een slechte vertegenwoordiger van de soort/het type mens, en onweer is wel degelijk een vorm van weer.

Het is niet geheel duidelijk of de verschillende voorvoegsels verschillende betekenissen of gebruiksmogelijkheden hebben, afgezien van de generalisatie dat inheemse voorvoegsels met alle soorten stammen combineerbaar zijn, en uitheemse (vrijwel) alleen met uitheemse; zie verder wat daarover gezegd wordt bij de adjectieven.

De uitheemse voorvoegsels de-, des-, dis- en dys- komen alleen voor met uitheemse stammen, en daarvan dys- alleen in medische terminologie. De keuze tussen de- en des- wordt bepaald door de beginklank van het werkwoord waaraan het voorvoegsel wordt aangehecht: des- komt voor een klinker, de- voor een medeklinker. De keuze tussen des- en dis- lijkt alleen historisch te verklaren.

Historisch bevatten niemand, niets, nooit en ook geen een expliciet negatief element (namelijk ne) maar het is onduidelijk of dat in de beschrijving van het hedendaagse Nederlands een rol moet spelen.

Voor meer voorbeelden, zie 12.4.2.1.

De Haas and Trommelen (1993), Bauer et al. (2013) Booij (2002), Booij (2012) Smessaert (2013), Nominal prefixes (Taalportaal) , Zwart (2014)