Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.5.3.1 Het gebruik van clitica
De clitische vormen van functiewoorden zijn niet voorspelbaar op grond van algemene fonologische regels, en moeten daarom als zodanig worden opgeslagen in het lexicaal geheugen van de taalgebruiker.
Berendsen (1986), Gussenhoven (1985).
Een algemene eigenschap van clitica is dat ze geen zinsaccent kunnen dragen. Als we bijvoorbeeld in een zin contrastief accent willen plaatsen op een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord, dan moet de volle vorm gebruikt worden:
Booij (1995: 166-69), Kloots (2008: 179).
1aDat boek is van {míj / *mé}
bDat is {míjn / *m'n} boek
Zwakke vormen hebben omgekeerd soms meer syntactische mogelijkheden dan sterke vormen. Zo kunnen de sterke vormen van de persoonlijke voornaamwoorden jij en zij niet gebruikt worden voor algemene uitspraken; daarvoor moeten de zwakke vormen je en ze gebruikt worden (zie paragraaf 1.5.3):
2aAch, {*zij / ze} zeggen zoveel tegenwoordig
b{*Jij / je} moet eerlijk zijn, hoor.
Zwakke vormen zijn ook verplicht in veel uitdrukkingen, zoals in de volgende:
3aIk smeer {əm / *hɛm} maar weer.
bJan zit {əm / *hɛm} te knijpen.
cZet {əm / *hɛm} op
dDaar gaat {*hij / -ie} dan.
eZo zijn {*wij / we} niet getrouwd!
f{ər / dər / *daar} geweest zijn.
In wederkerende werkwoorden als zich vergissen en zich schamen is gebruik van de zwakke vorm van voornaamwoorden verplicht in het standaard-Nederlands:
4a{Jij /je} vergist {*jou/je}
bSchaam {je /*jou}!
Voor bezittelijke voornaamwoorden geldt dat in veel uitdrukkingen verplicht de zwakke vorm moet worden gebruikt, zoals in de woordgroepen in {je /*jouw} eentje en op {z'n /*zijn} vroegst.
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij oktober 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links