Een bijzonder kenmerk van het Nederlands is het gebruik van adposities met een voornaamwoordelijk bijwoord als complement, zoals in combinaties als ernaast, waaraan en daarin. In het Engels en Duits vinden we ook wel van dit soort combinaties, maar ze zijn lang niet zo wijdverspreid als in het Nederlands. In het Engels is het gebruik beperkt tot een aantal vaste combinaties als thereof, herewith en wherein, die voorkomen in formeel taalgebruik; meestal worden voorzetselconstituenten gebruikt, zoals of that, with this en in which, waarin een voorzetsel gevolgd wordt door een voornaamwoord. In het Nederlands zijn dit soort voorzetselconstituenten, met een voornaamwoord dat naar een 'ding' verwijst, juist niet gebruikelijk: ervan wordt verkozen boven van het, hiermee boven met dit en waarin boven in wat.

Er zijn zeven vormen die als voornaamwoordelijk bijwoord gebruikt kunnen worden: er, hier, daar, waar, ergens, nergens en overal.

In de spreektaal komen we in plaats van er ook d'r en 'r tegen als voornaamwoordelijke bijwoorden, zoals in deze voorbeelden uit het Corpus Gesproken Nederlands:

ia'k heb 'r uh te weinig tijd voor op dit moment. informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

bsoms zit 'r toch nog een uh plat woordje tussen hè? informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

cnou ik merk 'r niks van. informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

dik ga de directie d'r nog over aanspreken. informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

estonden jouw gedichten d'r wel in? informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

fwe rijden d'r een keer heen. informeel Deze vorm wordt als informeel Nederlands beschouwd.

Ze gaan vooraf aan de adpositie waar ze bij horen, ofwel direct, zoals in (1), ofwel met een of meer woorden ertussen, zoals in (2). Als een adpositie direct voorafgegaan wordt door het voornaamwoordelijk bijwoord er, hier, daar of waar, wordt de combinatie adpositie en voornaamwoordelijk bijwoord aaneengeschreven als één woord, zoals erbuiten in (1a). De voornaamwoordelijke bijwoorden overal, ergens en nergens, daarentegen, worden altijd los geschreven van de adpositie, ook als die er direct op volgt, zoals overal vandaan in (1e).

Veel van de adposities in de voorbeelden hierboven kunnen ook voorkomen als voorzetsels: erbuiten in (1a) correspondeert bijvoorbeeld met de voorzetselconstituent buiten het veld, nergens voor (1g) met de voorzetselconstituent voor niets, en vlak daarvoor in (1c) met een voorzetselconstituent als vlak voor dat soort momenten. Daarnaast komen voornaamwoordelijke bijwoorden ook voor als complement van een combinatie van adposities, die corresponderen met omzetsels, zoals in (3), en voorzetseluitdrukkingen, zoals in (4). Zo correspondeert ergens tegenaan in (3a) met de omzetselconstituent tegen iets aan, en ten zuiden ervan in (4a) met de voorzetselconstituent ten zuiden van de Mispelaar, die de voorzetseluitdrukking ten zuiden van als kern heeft.