Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
15.3.1.2 Kwantificerende (voor)bepalingen
Verder lezen
Bijwoordelijke of adjectivische constituenten als voorbepaling kunnen ook aangeven of de door het adjectief aangeduide eigenschap of toestand ten volle geldt of slechts bij benadering, tot op zekere hoogte. We spreken hier van kwantificerende bepalingen (zie verder [8.3.2], [5]). Deze bepalingen onderscheiden zich van graadaanduidingen doordat ze meestal wel kunnen optreden in combinatie met adjectieven die normaliter geen graadaanduiding kunnen krijgen (zie(15.3.1.1, sectie 1)). Voorbeelden zijn:
1(Zoiets is) volkomen onmogelijk.
2(Hij is) helemaal/compleet gek.
3(Dit lijkt me een) volslagen idioot (voorstel).
4(De plant was) bijna dood.
5(De grond was) vrijwel kurkdroog.
6(een) nauwelijks verstaanbaar (gefluister)
7(Beethoven was op het eind van zijn leven) nagenoeg doof.
8(Het vlees was nog) half rauw.
9(Ze trad voor een) praktisch lege (zaal op).
Als mogelijke equivalenten sluiten zich hierbij aan:
10zo goed als dood
11op sterven na dood
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Het bijwoord bijna kan in een bepaalde context, bijv. als antwoord, zowel voor als achter een adjectief staan als dit niet-attributief gebruikt is. Vergelijk:
i(Die taak leek) bijna onuitvoerbaar.
ii(Was die taak moeilijk?) Bijna onuitvoerbaar/Onuitvoerbaar bijna.
Bij een attributief gebruikt adjectief is alleen mogelijk:
iii(een) bijna onuitvoerbare (taak)
Over de accentuering van bijna zie men(8.3.2, opmerking 2).
Als half gecombineerd wordt met het graadaanduidende bijwoord zo, staat het daar steeds voor, bijv.
half zo hoog (niet) half zo leuk
Half kan in gesproken taal ook verbogen worden onder invloed van het adjectief waar het bepaling bij is, bijv.:
12(die twee) halve zieke (Europeanen)
13(een) halve gare (kerel)
Dit laatste voorbeeld kan beschouwd worden als een contaminatie van het vooral zelfstandig gebruikte (een) halve gare en het adjectief halfgaar.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links