Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
14.6.2 Voorzetselconstituenten
Verder lezen
1
Het verschil tussen nabepalingen en complementen in de vorm van een voorzetselconstituent is niet scherp te trekken. (Vergelijk in dit verband de hier besproken complementen met de voorzetselbepalingen in [14.5.3.6/i].) We spreken van complementen als het kernsubstantief een min of meer vast voorzetsel bij zich heeft. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer het substantief is afgeleid van een werkwoord dat een vast voorzetsel bij zich heeft (bijv. 1), of correleert met een constituent waarbij het substantief in een min of meer vaste verbinding met het werkwoord optreedt, bijvoorbeeld de toegang tot naast toegang hebben tot (zie 2). Ook kan er sprake zijn van een min of meer vaste verbinding, zoals in 3 en 4.
1een schreeuw om hulp
2de toegang tot de geheimzinnige vallei
3een schot in de roos
4een lot uit de loterij
2
De plaatsingsmogelijkheden van voorzetselcomplementen komen overeen met die van voorzetselbepalingen (zie [14.5.3.6/i2]). De plaats van voorzetselcomplementen is niet altijd erg vast. Ze kunnen zowel voor als na bijwoordelijke constituenten voorkomen, maar bij voorkeur ervoor, bijv.:
5ade bespreking van het milieuprobleem gisteren
bde bespreking gisteren van het milieuprobleem
Ze komen gewoonlijk voor bijstellingen te staan, bijv.:
6een boek over Diana, de ongelukkige vrouw van prins Charles
Als de bijstelling echter een herhaling is (een correctie, een versterking of een verzwakking), kan die ook voor het voorzetselcomplement komen, bijv.:
7De opstand, overigens een onzinnige opstand, tegen Spanje (werd meedogenloos neergeslagen.)
Bijzinnen die als nabepaling bij de kern optreden, staan altijd na voorzetselcomplementen, bijv.:
8Het boek over Diana, dat pas is verschenen, (is nu al een bestseller.)
9De bespreking van het milieuprobleem, die vorige maand in Genève plaatsvond, (krijgt hopelijk spoedig een vervolg.)
Wanneer er naast het voorzetselcomplement ook nog een genitief aanwezig is, komt de genitief er altijd voor te staan, bijv.:
10de opstand der edelen tegen de koning
Komen er naast een voorzetselcomplement ook nog voorzetselbepalingen voor, dan zijn er twee volgordes mogelijk, hoewel er bij van -bepalingen een voorkeur is voor de volgorde waarbij de van -bepaling voorop komt te staan. Vergelijk de onderstaande voorbeelden waarbij het complement steeds cursief staat gedrukt.
11ade opstand van de edelen tegen Spanje
bde opstand tegen Spanje van de edelen
12ahet boek van Andrew Morton over Diana
bhet boek over Diana van Andrew Morton
Voorzetselcomplementen kunnen net als voorzetselbepalingen ook buiten de naamwoordelijke constituent voorkomen waartoe ze behoren, bijv.:
13(Al gauw bleek dat er) een opstand (ontstond) tegen de onderdrukker.
Dit wordt verder in [21.7.3.2/i1] besproken.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links