Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
10.3.13 Voegwoorden van verhouding: naargelang, naarmate; hoe (...hoe), hoe (...des te)
Verder lezen
1
De voegwoorden naargelang (dat door al voorafgegaan kan worden) en naarmate leiden bijwoordelijke bijzinnen in. Voorbeelden:
1Naargelang hij ouder werd, werd hij bezadigder.
2We horen de ene of de andere klank, (al) naargelang het woord met of zonder klemtoon wordt uitgesproken.
3De dagen lengen naarmate de nachten korten.
4Dit materiaal zet uit naarmate het verhit wordt.
2
Bij hoe...hoe en hoe...des te volgt na beide leden van deze combinaties een adjectief of bijwoord in comparatiefvorm. Als deze combinaties zinnen verbinden, is de eerste zin een bijwoordelijke bijzin, de tweede een rompzin. Na des te heeft deze rompzin bij voorkeur voor-pv met inversie (zie 5a en 6a), maar achter-pv komt ook voor (zie 5b en 6b). Na hoe heeft de rompzin bij voorkeur achter-pv (zie 7a en 8a), maar voor-pv is niet uitgesloten (zie 7b en 8b). Voorbeelden:
5aHoe verder men in deze streek komt, des te woester wordt het landschap geleidelijk aan.
bHoe verder men in deze streek komt, des te woester het landschap geleidelijk aan wordt.
6aHoe langer ik ernaar kijk, des te mooier ga ik het vinden.
bHoe langer ik ernaar kijk, des te mooier ik het ga vinden.
7aHoe langer ik ernaar kijk, hoe mooier ik het ga vinden.
bHoe langer ik ernaar kijk, hoe mooier ga ik het vinden.
8aHoe minder ik drink, hoe beter ik me voel.
bHoe minder ik drink, hoe beter voel ik me.
Van deze combinaties kan vooral hoe...hoe ook alleen twee adjectieven of bijwoorden in comparatiefvorm verbinden, of twee naamwoordelijke constituenten die elk een dergelijk adjectief of bijwoord bevatten. Ook met hoe...des te komt dit wel voor, maar verbindingen die het karakter van een vaste uitdrukking hebben (zoals 9 en 10), bevatten altijd hoe... hoe. Voorbeelden:
9Hoe ouder, hoe gekker.
10Hoe meer zielen, hoe meer vreugd.
11aHoe verser, hoe lekkerder.
bHoe verser, des te lekkerder.
12aHoe groter huis, hoe meer rommel.
bHoe groter huis, des te meer rommel.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links