Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
26.1.1.5 Intensiverende aaneenschakeling
Verder lezen
Het gebruik van identieke taalelementen als leden van een aaneenschakeling heeft een intensiverend of versterkend effect. In vele gevallen noemen de leden van een dergelijke aaneenschakeling een hoeveelheid. Dat kan een hoeveelheid zijn in aantal of gewicht, maar ook in tijd of afstand. Herhaling heeft dan een kwantitatieve versterking tot gevolg; men legt er de nadruk op dat men met een aanzienlijke hoeveelheid te maken heeft. Voorbeelden:
1Maanden en maanden gingen voorbij. ('vele maanden')
2Tonnen en tonnen olie gingen verloren.
3Mijlen en mijlen in het rond was er geen levend wezen te bespeuren.
4Miljoenen en miljoenen jaren geleden waren de reptielen de baas.
Herhaling van adjectieven in comparatiefvorm en van sommige werkwoorden (vooral werkwoorden die een handeling uitdrukken) heeft een progressief versterkend effect: de werking uitgedrukt door het werkwoord of de versterking die al aangeduid wordt door de comparatiefvorm, wordt voorgesteld als voortdurend. Voorbeelden:
5Hij kwam dichter en dichter bij. ('steeds dichter bij')
6Ze vlogen hoger en hoger. ('steeds hoger, ze bleven stijgen')
7Het werd later en later. ('steeds later')
8Hij zocht en zocht. ('hij bleef zoeken')
In het volgende voorbeeld is de versterking absoluut:
9Zijn jas was door en door nat. ('doorweekt, kletsnat')
Een intensiverend effect kan ook verkregen worden door synoniemen of woorden met een sterk verwante betekenis aaneen te schakelen:
10Zit toch niet zo te soezen en te suffen.
11Jantje doet de hele dag niets anders dan zeuren en zaniken.
Intensiverende aaneenschakelingen zijn altijd collectieve nevenschikkingen. De combinaties noemen immers, uit een bepaald oogpunt, één hoeveelheid, één toestand, één eigenschap enz.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links