De onbepaalde voornaamwoorden (of equivalenten) enig(e)(n), enkel(e)(n), wat, een paar, sommig(e)(n), deze(n) en gene(n) worden niet-zelfstandig en zelfstandig gebruikt en kunnen naar personen en zaken verwijzen. Als ze zelfstandig gebruikt (zonder kwantitatief er) personen aanduiden met buitentekstelijke verwijzing, krijgen de woorden die op een -n kunnen eindigen, de n-vorm. Vergelijk:

Het onbepaald voornaamwoord enig(e)(n) behoort in de meeste gevallen tot formele taal. Het kan met enkel- en meervoudige substantieven gecombineerd worden; in het meervoud komt het ook zelfstandig voor (met of zonder kwantitatief er).

Met een enkelvoudig substantief (in de vorm enig bij een het-woord, enige bij een de-woord) verbonden (altijd zonder lidwoord of ander bepalend woord) heeft enig(e) twee verschillende betekenissen.

Alleen bij een niet-telbaar substantief kan enig(e) ' een kleine hoeveelheid van', 'een zekere mate van' betekenen. Voorbeelden:

Bij enkelvoudige substantieven in het algemeen kan het altijd min of meer beklemtoonde enig(e) de betekenis hebben van 'welk(e) dan ook', 'een of ander(e)' (vergelijk ii en iii). Voorbeelden:

Het laatste voorbeeld zal met beklemtoond enig meestal opgevat worden als een vraag waarop een ontkennend antwoord wordt verwacht; de betekenis is dan 'Heeft hij welk succes dan ook (succes in een of andere vorm) gehad?'. De zin kan echter, met onbeklemtoond enig, ook gerekend worden tot de vorige betekeniscategorie en een neutrale vraag zijn: 'Heeft hij een zekere mate van succes gehad?'. Hetzelfde geldt voor een zin als:

Dergelijke vragen kunnen tot de standaardtaal gerekend worden. In de praktijk van het taalgebruik maakt het vaak niet veel uit welke van de twee betekenissen men aan enig(e) hecht.

In het meervoud duidt enige(n) niet-zelfstandig en zelfstandig een onbepaald maar niet te groot aantal of een geringe hoeveelheid aan van de zelfstandigheden waarnaar het verwijst. Het behoort tot formeel taalgebruik, maar komt regionaal (met name in België) ook buiten formeel taalgebruik voor. Voorbeelden:

Het onbepaald voornaamwoord enkel(e)(n) kan niet-zelfstandig bij een enkelvoudig substantief voorkomen. Na een lidwoord of aanwijzend voornaamwoord betekent het 'weinige' en de naamwoordelijke constituent heeft dan meervoudige betekenis. Zo betekent een enkele keer ' heel zelden', 'een geïsoleerde keer'. Na het telwoord één en na geen heeft enkel(e) alleen een versterkende functie: één enkele keer betekent 'maar één keer', geen enkele minuut betekent 'niet één minuut'. Andere voorbeelden:

In het meervoud wordt enkele(n) op dezelfde manier gebruikt als enige(n) en heeft het ook dezelfde betekenis. Het komt dan vooral in geschreven taal voor. Voorbeelden (vergelijk 16 met 11 boven):

In tegenstelling tot enige(n) kan enkele(n) ook voorafgegaan worden door het lidwoord de of een ander bepalend woord. De betekenis is in dit geval weer 'weinige'. Voorbeelden:

De combinatie van (niet-zelfstandig) enkel(e) met een voorafgaand lidwoord of een ander bepalend woord kan als een (complexe) determinator binnen een naamwoordelijke constituent gezien worden [14.4.5.1].

Het onbepaald voornaamwoord wat kan determinator zijn bij meervoudige telbare en enkelvoudige niet-telbare substantieven. Verbonden met het kwantitatieve er kan het ook zelfstandig voorkomen. Het duidt een onbepaald maar niet te groot aantal of een kleine hoeveelheid aan. Het wordt meer in gesproken dan in geschreven taal gebruikt. Voorbeelden:

Het voornaamwoord wat kan voorafgegaan worden door de bijwoorden

nogal, vrij, tamelijk, heel en aardig

[14.4.4.6/2] (zie voor de overeenkomstige mogelijkheden in de adjectivische constituent [15.3.1.1/2]). De betekenis van bijwoord + wat is dan 'vrij veel'. Voorbeelden:

De woordgroep een paar kan dezelfde syntactische functie vervullen en dezelfde betekenis hebben als enige(n), enkele(n) en wat. De woordgroep fungeert dan als determinator bij meervoudige telbare substantieven [14.4.4.4], of ze wordt zelfstandig verbonden met kwantitatief er. Voorbeelden:

In een naamwoordelijke constituent ingeleid door het lidwoord de of een ander bepalend woord kan in de determinator paar voorkomen; het betekent dan opnieuw 'weinige' (vergelijk enkele(n) en zie ook [14.4.5.1]). Voorbeelden:

In tegenstelling tot de tot nog toe in deze subparagraaf behandelde onbepaalde voornaamwoorden, kan sommig(e)(n) niet zelfstandig gebruikt met kwantitatief er voorkomen. Vergelijk:

Dit hangt samen met de niet-kwantitatieve betekenis van sommig(e)(n), die te omschrijven is als 'bepaalde', 'zekere', 'van zekere soort'. Overigens is de betekenis 'een onbepaald maar niet te groot aantal' wel impliciet aanwezig, zodat vervanging van sommig(e)(n) door bijv. enig(e)(n) vaak wel mogelijk is. Verder is sommig(e)(n) vaak synoniem met zeker(e) (zie ii 1), bijv. in:

Zowel zeker(e) als sommig(e)(n) kunnen specifiek onbepaald zijn (zoals in de voorbeelden 35a en 35b); alleen sommig(e)(n) niet-specifiek onbepaald (zie de voorbeelden 36a en 36b):

Het onbepaald voornaamwoord sommig(e)(n) wordt meestal niet-zelfstandig of zelfstandig in het meervoud gebruikt. Het komt echter ook wel eens voor bij niet-telbare enkelvoudige substantieven, om - min of meer contrastief - een bepaalde soort van de genoemde zelfstandigheid aan te duiden. Voorbeelden:

De combinatie deze(n) en gene(n) verwijst naar een onbepaald maar niet te groot aantal personen, en wordt alleen zelfstandig gebruikt. De betekenis is altijd specifiek onbepaald. De vorm zonder -n wordt als onderwerp gecombineerd met een enkelvoudige persoonsvorm, die met -n met een meervoudige. Voorbeelden: