Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
12.2 Woordvorming en woordenschat
De twee belangrijkste bronnen van uitbreiding van de woordenschat zijn woordvorming en ontlening van woorden aan andere talen. Ontlening kan op haar beurt ook leiden tot nieuwe woordvormingsprocessen.
De betekenis van gelede woorden is vaak niet volledig te bepalen op basis van de betekenis van de delen ervan. De betekenis van het woord begrijpen valt bijvoorbeeld niet helemaal af te leiden uit de betekenis van grijpen en die van het prefix be-. Gelede woorden kunnen dus verschillen in doorzichtigheid.
Niet alle woordvormingsprocessen kunnen gebruikt worden om de woordenschat uit te breiden. Sommige zijn niet meer productief, en woordvormingsprocessen verschillen in hun mate van productiviteit.
Ook polysemie is een bron van verrijking van de woordenschat. Een bestaand woord kan gebruikt worden met een nieuwe betekenis, zoals bril voor het deksel van een wc, of dimmen in de betekenis ‘temperen, rustig aan doen’.
Polysemie als bron van verrijking van de woordenschat
Verdieping
Polysemie als bron van verrijking van de woordenschat
Ook gelede woorden kunnen polyseem zijn. Zo betekent het woord bureaublad tegenwoordig ook ‘begincomputerscherm’. Het woord leiding, afgeleid van de stam van het werkwoord leiden, is niet alleen een naam voor een gebeurtenis (de leiding nemen), maar kan ook verwijzen naar een instantie (de leiding van een organisatie), en naar een concrete zaak (als in waterleiding). Bij sommige woordvormingspatronen is er sprake van systematische polysemie. Zo kan een substantief op -er afgeleid van een werkwoord een handelend persoon aanduiden, zoals in werker, maar ook een instrument, zoals in wijzer en puffer ‘inhalator’. Het substantiverende achtervoegsel -er is daarom polyseem: het wordt gebruikt voor persoonsnamen en voor zaaknamen.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij juni 2022
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html;
    Interessante links