Reduplicatie is de verdubbeling van een woord, of van een deel ervan. In het Nederlands wordt volledige reduplicatie gebruikt om samenstellingen te maken met de betekenis ‘prototypische X’, waar X de betekenis van het desbetreffende basiswoord is. Voorbeelden van dit type reduplicatie worden gegeven in (1):

Bron: Kersten (2014).

De vraag in zin (1a) kan bijvoorbeeld gesteld worden aan een student die op kamers woont in een universiteitsstad, maar ook naar zijn echte huis, het huis van zijn ouders, kan gaan. Dat ouderlijk huis is dan het huis-huis. Qua vorm zijn dit soort woorden samenstellingen.

Een samenstelling als mensenmens is geen geval van reduplicatie, en betekent: ‘een mens die graag met andere mensen omgaat’.

Dit gebruik van verdubbeling wordt contrastieve focusreduplicatie genoemd. Een voorbeeld is het gebruik van meisje-meisje in de volgende zin:

Door de reduplicatie worden hier het contrast met andere denkbare referenten van meisje, en de prototypische eigenschappen van een meisje opgeroepen. Een ander voorbeeld: "Ja, maar is-'ie leuk… of is-'ie leuk-leuk?"

www.scholieren.com 

Een tweede type volledige reduplicatie zien we in woorden als

Het gaat hier vaak om herhaling van klanknabootsende woorden en tussenwerpsels, die intensiteit kan oproepen. Een voorbeeld van dit woordgebruik is de volgende tekst uit de Belgische televisiesoap Thuis:

Blabla betekent ‘praten’, boemboem betekent ‘doen’, zie ook het Vlaams woordenboek .

Gedeeltelijke reduplicatie zien we in de volgende woorden die ook klanknabootsend zijn. Er is systematische wisseling tussen een hoge en een lage klinker.

De twee klinkers die elkaar afwisselen, verschillen maximaal van elkaar qua articulatie: de ɪ of de i in de eerste lettergrepen zijn hoge voorklinkers, en de ɑ of de a in de laatste lettergreep lage achterklinkers. Er is daardoor sprake van een maximaal klankcontrast tussen deze twee lettergrepen.

Verder zijn er gedeeltelijke reduplicaties zoals ietsiepietsie, waarbij de twee delen slechts verschillen wat betreft de eerste medeklinker(s). Sommige van zulke woorden hebben een verbindingselement zoals -e (snoez-e-poes) of -de (hol-der-de-bolder, opp-er-de-pop):

Dergelijke woorden hebben vaak een bewust speels karakter.