12.5.2.2.11.5 Het achtervoegsel -eus
Het achtervoegsel -eus treedt voornamelijk op in combinatie met
uitheemse substantieven. De betekenis van zulke adjectieven is meestal ‘de
eigenschappen hebbend van het in het basiswoord genoemde’. Voorbeelden zijn:
1ambitieus, complimenteus, flatteus, harmonieus, melodieus, mysterieus, pretentieus
Als het basiswoord eindigt op een sjwa, wordt die weggelaten, zoals in
modieus, afgeleid van het
substantief mode.
Soms heeft het substantivisch basiswoord een langere allomorf zoals in fraude /
frauduleus, tumult /
tumultueus en volume /
volumineus. Een in dit opzicht bijzonder
adjectief is kakkineus 'bekakt’,
afgeleid van het inheemse basiswoord
kak.
2De Vlaming voelt zich
zelden bescheten genoeg om een zwembad in zijn tuin uit te graven, […]
maar standaardtaal, neen, daar dankt hij voor: te
kakkineus, niet passend bij zijn modeste
afkomst.
Dimitri Verhulst, De Standaard
31.08.2012
Er zijn ook leenwoorden op -eus waarvoor het Nederlands geen
corresponderend basiswoord heeft, zoals
nerveus,
scabreus en
serieus.
Het suffix -eus heeft soms de allomorf -oos als het voor een
ander uitheems suffix staat, zoals in genereus /
generositeit en religieus /
religiositeit. Bij
nerveus wordt in het Corpus
Hedendaags Nederlands nervositeit
meer gebruikt dan nerveusiteit. De
woorden genereusiteit en
religieusiteit komen ook
voor.
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |