Een morfologische indeling van substantieven is die naar de meervoudsuitgangen (-en, -s, -eren, enzovoort) [3.5].

Een syntactische indeling is die naar het genus of grammaticaal geslacht. De substantieven kunnen naar hun combinatiemogelijkheid met een van de bepaalde lidwoorden, onderscheiden worden in de- en het -woorden; in de eerste categorie is ten dele een onderverdeling in mannelijke en vrouwelijke substantieven te maken [3.3].

Een morfologisch-syntactische indeling is die in telbare en niet-telbare substantieven. Niet-telbare substantieven onderscheiden zich van telbare doordat ze alleen in het enkelvoud of alleen in het meervoud voorkomen. In het eerste geval worden ze singularia (enkelvoud: singulare) tantum genoemd; in het tweede geval pluralia (enkelvoud: plurale) tantum.

Pluralia tantum zijn meestal te beschouwen als verzamelnamen die een veelheid noemen waarbij men geen afzonderlijke eenheden onderscheidt. Voorbeelden:

aanstalten (alleen in: aanstalten maken), bescheiden, chemicaliën, doeleinden, financiën, gebroeders, gezusters, hersenen, hurken (alleen in: op zijn hurken zitten), ingewanden, inkomsten, kosten, lurven (vrijwel alleen in: bij zijn lurven pakken), manen, mazelen, notulen, omstreken, onkosten, onlusten, paperassen, troebelen, waterpokken, watten

. Het niet onderscheiden van afzonderlijke eenheden staat het aangeven van grotere of kleinere hoeveelheden (kwantificering) meestal niet in de weg, bijv.:

Maar bijv. niet:

Of een woord tot de pluralia tantum behoort, is overigens niet altijd met volledige zekerheid uit te maken. Een enkelvoudsvorm als een waterpok lijkt niet onmogelijk.

Een bijzondere groep binnen de pluralia tantum vormen de (vooral aardrijkskundige) eigennamen in meervoudsvorm, die eveneens als verzamelnamen te beschouwen zijn, bijv.

de Alpen, de Karpaten, de Hebriden, de Verenigde Staten; de Middeleeuwen, de Staten-Generaal

.

Singularia tantum kunnen niet alleen geen meervoudsvorm aannemen, maar ze kunnen ook niet gecombineerd worden met een bepaald hoofdtelwoord en alleen in bepaalde gevallen met het lidwoord een. Kwantificering met veel is in een aantal gevallen wel mogelijk. Vergelijk:

(Voor een in uitroepende zinnen als Er lag me toch een zand in de kamer! zie [4.4.2].)

Tot de singularia tantum behoren: eigennamen (voorzover geen pluralia tantum), behalve wanneer ze als soortnamen gebruikt worden(zie 3.2.1, sectie 2), stofnamen (als zodanig gebruikt), abstracta die als stofnamen gebruikt worden(zie 3.2.1, sectie 3), sommige verzamelnamen (bijv. vee, kroost, buit, politie, rommel) en voorts substantiveringen van werkwoorden als het huilen en afleidingen van werkwoorden met het voorvoegsel ge-, zoals het gehuil.

De stofnamen, abstracta en verzamelnamen die tot deze categorie behoren, kunnen wel met het lidwoord een gecombineerd worden als ze van een nadere bepaling voorzien zijn. Voorbeelden:

Soms kunnen singularia tantum ook in het meervoud voorkomen. De betekenis is dan 'soorten van het genoemde'. De meervoudsvormen behoren soms tot bepaalde vaktalen: bieren en wijnen zullen voor de meeste taalgebruikers normale vormen zijn, alcoholen is alleen in gebruik bij chemici. Ook zijn er vaak idiomatische verschillen, bijvoorbeeld bij abstracta. Het meervoud van sport is normaal, bijv.:

Dat van kunst komt onder meer voor in de verbinding de Schone Kunsten en in de vroegere benaming van het (Nederlandse) Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, maar is minder gewoon in de betekenis 'soort kunst, kunstvorm', bijv.:

Het meervoud van muziek bestaat niet: