18.5.4.3.iv.b Komen met een infinitief met te
Verder lezen
Gecombineerd met een infinitief met te wordt komen
gebruikt op een manier die het meest lijkt op de onder a,
[1] vermelde. Er is echter een duidelijk verschil in betekenis.
Het gebruik van de infinitief met te geeft aan dat de door het
onderwerp aangeduide persoon geen invloed uitoefent op de werking, dus niet
uit eigen keuze 'komt en...'. Vergelijk:
Door dit betekenisverschil is soms alleen een zin met infinitief met
te
mogelijk en geen pendant zonder
te
(tenzij in een heel bijzondere context of situatie). Dit geldt bijvoorbeeld voor
4 en 5, waar
de betekenis van
komen
verzwakt is en het hulpwerkwoord eigenlijk alleen nog een omschrijvende functie
heeft:
4Door de gladheid
kwamen ze te
vallen.
5Hij is inmiddels
komen te overlijden.
Het omgekeerde, namelijk dat alleen een zin met komen +
infinitief zonder te mogelijk is, komt natuurlijk ook voor,
bijv. met imperatiefzinnen:
6Kom hier
maar zitten.
7
Kom hier maar te
zitten.uitgesloten
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Komen + infinitief met te komt ook nog voor in
de vaste combinaties te weten komen en duur te staan komen. Wat de onderlinge volgorde van de werkwoordelijke
elementen in de eindgroep betreft zijn er verschillende mogelijkheden,
waarbij ook de vorm en de functie van komen een rol spelen.
Treedt het groepsvormende werkwoord op als deelwoord
(gekomen), dan staat de aanvulling (infinitief met
te) daar verplicht vóór (zie
iia en
iva). Is komen een
vervangende infinitief, dan staat de infinitief met te daar
verplicht achter (zie iib en
ivb). (Voor het al dan niet
gebruiken van een vervangende infinitief in plaats van een voltooid
deelwoord in de voltooide tijden zie
men
[18.5.2.1/ii2].)
Als komen als een gewone infinitief optreedt, dan is er een
verschil tussen de twee combinaties: bij te weten komen
is er in de eindgroep maar één volgorde mogelijk (zie
i), bij duur te staan
komen zijn er twee mogelijkheden (zie
iiia en
iiib). Zie voor de variatie in
volgorde
ook
[18.5.7.4/ii2].
iDat zal ik nooit
te weten komen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Is komen zelf afhankelijk van een groepsvormend werkwoord
dat een infinitief met te vereist (bijv. dreigen
of proberen), dan heeft dit tot gevolg dat in de eindgroep
twee keer te + infinitief na elkaar voorkomt. Bij vaste
combinaties is dit de enige mogelijkheid, in andere gevallen (zie bijv.
iii) kan het tweede
te weggelaten worden. Vergelijk:
Een variant als iiia wordt als
stilistisch niet fraai ervaren. Vergelijk in verband
hiermee
[18.5.4.1/ii].
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |