Schouten (1981) voerde een aantal experimenten uit naar de productie en perceptie van de ɔ bij een beperkt aantal proefpersonen. Geen van deze experimenten liet zien dat sprekers een stabiele tweedeling maken tussen de ʊ en de ɔ naargelang van de erop volgende medeklinker. Schouten (1981: 546) besluit dan ook dat de “oppositie tussen een half-open en een half-gesloten uitspraak van de letter o in gesloten lettergrepen niet functioneel is in het ABN” en enkel nog een “overblijfsel van een dialectachtergrond” is. Uit zijn experimenten blijkt wel dat men het eens is over de invloed van nasale medeklinkers: voor n, m, ŋ verschijnt de half-gesloten allofoon ʊ (bijv. zon zʊn, dom dʊm, ongeveer ʊŋɣəver). De variatie van ɔ voor een nasaal is een geval van allofonische variatie, aangezien de context bepaalt welke allofoon er verschijnt. De variatie in de uitspraak van de ɔ in andere contexten, die bij sommige sprekers aanwezig is, is echter geen uiting van allofonische variatie, maar veeleer van individuele variatie en coarticulatie.

De gespannen middenklinkers e, o, en ø vertonen bij sommige sprekers van het Nederlands – met name sprekers uit de Randstad – allofonische variatie: voor r en voor een donkere /l/ treedt er laxing op van deze klinkers. Dit wil zeggen dat e, o, en ø meer in de richting van hun ongespannen tegenhanger worden gerealiseerd, dus meer als respectievelijk ɪː, ɔː en ʏː. Het gevolg is dat de contrasten in woordparen als keer vs. kir, koor vs. Cor, en beul vs. bul bijna geneutraliseerd worden.

Van Oostendorp (2000: 85-86), Van der Torre (2003: 22), Botma et al. (2012).

Botma et al. (2012: 275) beargumenteren dat deze neutralisatie in een context voor donkere l eerder neerkomt op retractie dan op ‘laxing’ van de middenklinkers. Ze tonen aan dat zowel de gespannen als ongespannen middenklinkers meer naar achteren in de mond gerealiseerd worden voorafgaand aan een donkere l.

Akoestisch manifesteert deze retractie zich als een lagere tweede formant (F2); Botma et al. (2012: 292).

Verder blijkt er ook een (bijna-) neutralisatie te zijn van het lengteverschil tussen gespannen en ongespannen middenklinkers voor donkere l.

Er is een soortgelijk effect van r op de middenvocalen. Van Oostendorp (2000: 85-86) suggereert dat dit effect zich zowel voordoet als r tot dezelfde syllabe behoort (bijv. beer bɪ:r), als wanneer r in de aanzet van de volgende syllabe staat (bijv. kerel kɪ:.rəl).

Eijkman (1937), Van den Berg (1958), ’t Hart (1969), Schouten (1981), Trommelen & Zonneveld (1989), Adank et al. (1999), Collins & Mees (1984), Van Oostendorp (2000), Botma et al. (2012).