Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.8.2.2 De spelling van uitheemse woorden
In de spelling van uitheemse woorden worden letters gebruikt die niet in inheemse woorden voorkomen, de letters c, q, x, y:
Wel wordt de letter c in de digraaf ch gebruikt in inheemse woorden.
Tabel 1. Uitheemse woorden met uitheemse letters
letter klank voorbeeldwoord klankvorm
c s cent sɛnt
produceer prodyser
c k actie ɑksi
clown klɔwn
chic sjik
cc ks accent ɑksɛnt
ch sj chic sjik
q k quotiënt kosjɛnt
qu kw quasi kwasi
x ks taxi tɑksi
y i vinyl vinil
In uitheemse woorden kunnen klanken en klankcombinaties voorkomen die niet voor inheemse woorden gebruikt worden, zoals ӡ, ɡ, de lange klinkers i:, y:, u:, ɛ:, ɔ:, en nasale klinkers. Dit soort woorden behoudt doorgaans de spelling van de taal van oorsprong, zoals de volgende voorbeelden illustreren.
De ʃ komt ook voor in een aantal inheemse woorden, maar wordt vooral gevonden in uitheemse woorden.
Tabel 2. De spelling van uitheemse klanken
klank letter(s) voorbeeldwoord
ʃ ti patiënt
ch chocola
sh shampoo
j jam
si pension
ӡ j journaal
g garage
ɡ g goal
i: y analyse
y: u centrifuge
u: ou rouge
ɛ: e colbert
è crème
ê enquête
ai flair
ɔ: o zone
ε͂ː uin mannequin
ain souterrain
in enfin
im timbre
ɔ͂ː on annonce
ond plafond
ɑ͂: en enquête
ant restaurant
De spelling van de taal van oorsprong geldt niet alleen voor uitheemse klanken of klankcombinaties, maar ook voor de spelling van klanken die tot het Nederlandse taalsysteem behoren. De Nederlandse klinkers krijgen zo een aantal verschillende spellingen:
Tabel 3. De spelling van inheemse klinkers in uitheemse woorden
klank letter voorbeeldwoord
ɪ y symfonie
ɛ a jam
ai caisson
et cabaret
ɑ ai caissière
oi toilet
o loyaal
ɑj i recital
ail detail
i i nasi
e recital
ee jeep
ea team
ey hockey
is chassis
ui guillotine
y type
y ue revue
us jus
u oo scooter
ou route
out ragout
ew interview
oeu manoeuvreren
u pitbull
e é café
a baby
ae graecus
ai trainen
ay essay
et filet
ez rendez-vous
ø oe oedeem
o au auto
aud crapaud
eau cadeau
oa goal
os a propos
ot depot
ow show
wa oi voile
ɛi y nylon
œy eu pseudo
ɔu ao cacao
ow cowboy
Daarnaast zien we dat in uitheemse woorden niet altijd de regel van verdubbeling van medeklinkerletters wordt gevolgd, zoals in de woorden comité kɔmite en impresario ɪmprɛsario. Dit is vooral het geval in woorden met de klank ɑ:
1cabaret
kɑbarɛt
Canada
kɑnada
kapitaal
kɑpital
nasi
nɑsi
Panama
pɑnama
Ook de woorden papa en mama hebben een ongespannen klinker in de eerste syllabe, zonder dat de medeklinkerletter verdubbeld hoeft te worden.
De spelvormen pappa en mamma komen ook voor.
De i wordt in uitheemse woorden ook in gesloten lettergrepen soms wel als i gespeld zoals in fakir.
Er zijn ook uitheemse woorden met een niet-regelmatige verdubbeling van een klinkerletter, zoals shampoo.
Ook medeklinkers die tot het fonologisch systeem van het Nederlands behoren, kunnen door andere letters dan de gebruikelijke worden weergegeven:
Tabel 4. De spelling van inheemse medeklinkers in uitheemse woorden
klank letter voorbeeldwoord
k c club
ch christen
ck shock
cqu jacquet
g shag
qu enquete
que cheque
k+s cc succes
x taxi
xc exces
xe idee-fixe
k+w qu quasi
cu circuit
cqu acquisitie
ɣ gh yoghurt
s c cent
ç reçu
sc scene
sse hausse
t th thee
j ill medaille
y royaal
Tenslotte bestaan er ook uitheemse spellingen voor medeklinkercombinaties; sommige ervan komen ook in inheemse woorden voor, andere alleen in uitheemse woorden.
Tabel 5. De spelling van medeklinkercombinaties in uitheemse woorden
klankcombinatie letter(s) voorbeeldwoord
ts c silicium
t spatie
z scherzo
dz zz pizza
ch chip
dge bridge
g gin
nj gn signaal
Deze variatie in correspondentie tussen fonemen en letters laat zien dat veel memorisatie van de orthografische vorm van woorden vereist is voor een correcte spelling van uitheemse woorden.
Engelse woorden
Verdieping
Engelse woorden
Voor de spelling van Engelse woorden in het Nederlands, zie https://woordenlijst.org/leidraad/12 .
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij september 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links