in tegenstellingen, bijv.:

in een nevenschikking, bijv.:

in vergelijkingen na de voegwoorden als en dan, bijv.:

in aansprekingen, bijv.:

wanneer een persoonlijk voornaamwoord als reactie op een voorafgaande taaluiting fungeert, bijv.:

meestal wanneer een niet-onderwerpsvorm als (deel van een) zinsdeel op de eerste zinsplaats fungeert, bijv.:

Na beklemtoonde, gewoonlijk plaatsaanduidende, voorzetsels kunnen echter meestal wel gereduceerde vormen gebruikt worden, bijv.:

Een andere uitzondering is de verbinding me dunkt, waarin steeds de gereduceerde vorm me voorkomt.

wanneer de onderwerpsvorm van de derde persoon mannelijk enkelvoud op de eerste zinsplaats staat, bijv.:

Vergelijk hiermee:

wanneer het persoonlijk voornaamwoord vergezeld gaat van een bepaling als ook, zelfs, enz., die expliciet op dat voornaamwoord slaat (anders gezegd: het als bereik heeft), bijv.:

Vergelijk met 20a de volgende zin (met een ander bereik van zelfs en een andere zinsklemtoon):

na voorzetseluitdrukkingen en sommige voorzetsels, ongeacht hun positie in de zin, bijv.:

in het algemeen wanneer naar niet-personen verwezen wordt (voor nadere bijzonderheden: (zie 5.2.5.2/1)); vergelijk:

in zinnen met een naamwoordelijk gezegde waarin een persoon geïdentificeerd wordt(zie 5.2.6, sectie 2), [c], bijv.:

in de zogenaamde ethische datief, waardoor een zekere emotionele betrokkenheid van de spreker bij het door de zin uitgedrukte tot uiting komt (alleen me en je komen voor); voorbeelden:

Verder worden de gereduceerde vormen in gesproken taal meestal gebruikt als een persoonlijk voornaamwoord in onbeklemtoonde positie voorkomt. Volle vormen zijn in die positie echter niet uitgesloten; de volgende zinnen met ongeaccentueerd voornaamwoord (zie de klemtoontekens) klinken niet ongewoon:

De gereduceerde vormen (me, je) zijn echter minstens even gebruikelijk. In het algemeen klinkt een veelvuldig gebruik van volle vormen in onbeklemtoonde positie, wat nogal eens voorkomt bij mensen die het Nederlands niet als moedertaal spreken, nogal onnatuurlijk.

Dit gebruik zal mede bevorderd worden door de spelling. Vaak wordt namelijk een volle vorm gespeld (en ook wel ten onrechte gelezen) waar in gesproken taal een gereduceerde vorm voorkomt (die ook gelezen zou moeten worden). Dit geldt in ieder geval voor de gereduceerde vormen ie, 'm, 'r, d'r, die zeer zelden geschreven worden, in mindere mate voor 'k en 't (bij het is er eigenlijk geen sprake van een gereduceerde vorm [5.2.5.1]), in nog mindere mate voor je, me, we en ze, maar ook deze laatste worden in geschreven taal wel door volle vormen vervangen. In de ANS worden in de paragrafen over voornaamwoorden die gereduceerde vormen kennen, in de voorbeeldzinnen waar daartoe aanleiding is, ook gereduceerde vormen gespeld; elders wordt de gebruikelijke spelling gevolgd. Dit alles geldt niet voor het voornaamwoord het, dat in gesproken taal geen 'volle vorm' kent en daarom zonder bezwaar steeds als het gespeld kan worden, en voor je, me, we en ze, die zonder voorbehoud in de hele ANS worden gebruikt.