Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
28.3.3.3 Het imperfectum en het plusquamperfectum na als (zin met inversie) en na alsof of of
Verder lezen
Door als ingeleide bijzinnen (zie [10.3.14.1]) met een imperfectum, zoals:
1Ze doet als kende ze me niet.formeel
drukken niet-werkelijkheid uit, en wel op het spreekmoment (zoals blijkt uit de presensvorm doet in de rompzin in het voorbeeld). De spreker geeft met deze zin derhalve te kennen dat hij denkt dat de met ze aangeduide persoon hem wel kent. Het plusquamperfectum kan dezelfde functie vervullen, maar drukt uit dat de niet-werkelijkheid betrekking heeft op een werking die voor het spreekmoment ligt. De spreker geeft met 2 derhalve te kennen dat de mededeling 'ze heeft me nooit ontmoet' niet beantwoordt aan de werkelijkheid.
2Ze doet als had ze me nooit ontmoet.formeel
Imperfectum en plusquamperfectum zijn hier verreweg de meest gebruikelijke werkwoordstijden, al zijn presens en perfectum niet geheel onmogelijk (zie respectievelijk 3 en 4). Vergelijk met de zinnen 1 en 2:
3Ze doet als kent ze me niet.formeel
4Ze doet als heeft ze me nooit ontmoet.formeel
Zinnen met als en inversie behoren tot de formele taal en kunnen een archaïsch karakter hebben, bijv. in:
5U spreekt over die diefstal als ware het een kleinigheid.formeel
waar de conjunctiefvorm ware dit karakter nog versterkt.
Tot de standaardtaal behoren door alsof of of ingeleide bijzinnen met dezelfde betekenis. Deze vertonen geen inversie en het gebruik van het presens (als de werking niet voor het spreekmoment ligt) en het perfectum zijn hier normaal:
6Ze doet (als)of ze me niet kent.
7Ze doet (als)of ze me nooit ontmoet heeft.
8Hij gedraagt zich (als)of hij hier de baas is.
9Hij loopt (als)of hij een stok heeft ingeslikt.
Toch is ook hier het gebruik van imperfectum en plusquamperfectum met modale functie - waardoor de nadruk op de niet-werkelijkheid wordt gelegd - niet onmogelijk, bijv.:
10Hij gedraagt zich alsof hij hier de baas was.
11Hij loopt alsof hij een stok had ingeslikt.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links