18.5.4.14.i Hebben/krijgen met een infinitief zonder
te
Verder lezen
Het werkwoord hebben kan gecombineerd worden met een
(verplicht aanwezig) lijdend voorwerp en een van de infinitieven
liggen, zitten, hangen
(onovergankelijk), staan, lopen en
wonen, meestal vergezeld van een bijwoordelijke bepaling. In
plaats van infinitief + bepaling kunnen ook samenstellingen met de genoemde
infinitieven gebruikt worden (bijv. klaarstaan, uithangen).
De constructie komt alleen in onvoltooide tijden voor. Het lijdend voorwerp
van hebben is geïmpliceerd onderwerp van de infinitief.
Hebben is in deze functie verplicht groepsvormend:
De infinitief met de bepaling of de samengestelde infinitief duidt aan op
welke plaats of in welke toestand het lijdend voorwerp van
hebben zich bevindt. Voorbeelden:
2Je hebt je
haar in de war
zitten.
3Op feestdagen
hebben zij altijd de vlag
uithangen.
4We hebben
het eten klaarstaan.
5Die boer
heeft op dat weiland drie koeien
lopen.
6Ik heb
daar vrienden
wonen.
Zoals
in
[18.5.4.2] uitgelegd is, kunnen de werkwoorden liggen,
zitten, hangen, staan en
lopen als groepsvormende werkwoorden zelf met een infinitief
verbonden worden. Als ze afhankelijk zijn van hebben komt dat
echter zelden voor. De volgende zinnen, met de daarin aan het einde
gebruikte werkwoordvolgorde(s), zijn in ieder geval mogelijk (voor de
weglaatbaarheid van te zie
men
[18.5.4.1/ii]):
7Hij heeft
de was te drogen hangen.
8Op Koninginnedag
hadden we hier op de markt drie drumbands
staan (te) spelen.
Het komt ook maar zelden voor dat een niet-samengestelde infinitief zonder
bepaling gebruikt wordt. Een voorbeeld is:
10Ik heb nog
goede wijn liggen.
Opmerking
Verdieping
In plaats van hebben komt soms ook krijgen voor.
Dit groepsvormende werkwoord duidt aan dat de door lijdend voorwerp (of
bepaling) en infinitief aangeduide toestand zich in de nabije toekomst zal
voordoen. De mogelijkheden zijn echter zeer beperkt. Een mogelijke zin is:
11We krijgen
een Turks gezin naast ons
wonen.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |