Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
10.3.9.1 Voegwoorden met uitsluitend toegevende functie: al, hoewel, alhoewel, ofschoon (schoon), hoezeer
Verder lezen
1
Van de voegwoorden al, hoewel, alhoewel, ofschoon (schoon) en hoezeer behoren alhoewel, ofschoon en hoezeer tot formele taal; schoon is als verouderd te beschouwen. Ze drukken een toegeving uit, die vaak weinig verschilt van een tegenstelling. Het woord al, dat voorafgegaan kan worden door ook, wordt gevolgd door een zin met voor-pv en inversie, terwijl de rompzin na een al-zin geen inversie heeft. Het gedraagt zich dus syntactisch eerder als een bijwoord, maar wordt vooral op semantische gronden tot de voegwoorden gerekend. Voorbeelden:
1Ik geloof wel dat er iets bijzonders gebeurd is, (ook) al klinken de details van zijn verhaal nogal onwaarschijnlijk.
2(Ook) al klinken de details van zijn verhaal nogal onwaarschijnlijk, ik geloof wel dat er iets bijzonders gebeurd is.
3Hoewel het eten koud geworden was, at ze het met smaak op.
4Alhoewel dit aspect nauw met het vorige verbonden is, verdient het een afzonderlijke behandeling.formeel
5Ofschoon hij autodidact was, stond hij bekend als een van de grootste specialisten op dit gebied.formeel
6Hoezeer ik medelijden met u heb, kan ik u toch niet helpen.formeel
De bovengenoemde voegwoorden kunnen, zoals in deze voorbeelden, een volledige bijwoordelijke bijzin inleiden, maar met uitzondering van al komen ze in formeel taalgebruik ook met beknopte bijzinnen of met onvolledige zinnen voor. Voorbeelden:
7Het eten, hoewel koud geworden, at ze met smaak op.formeel
8Alhoewel nauw met het vorige verbonden, verdient dit aspect een afzonderlijke behandeling.formeel
9Ofschoon autodidact, stond hij bekend als een van de grootste specialisten op dit gebied.formeel
Een enkele maal kan een voegwoord van toegeving op dezelfde manier twee taalelementen verbinden als het nevenschikkende maar of doch, bijv.:
10Dat is een mooi hoewel duur cadeau.
11Het was maar een kort hoewel hevig gevecht.
2
Evenals bijwoordelijke bijzinnen van voorwaarde zijn toegevende bijzinnen in het algemeen te vervangen door vooropgeplaatste zinnen zonder voegwoord met voor-pv en inversie; bij een dergelijke vervanging staan in de rompzin dikwijls bijwoorden die een tegenstelling uitdrukken, bijv. toch, niettemin, wel (deze kunnen ook na een voegwoordzin gebruikt worden). Als deze bijwoorden niet aan het begin van de rompzin staan, heeft die geen inversie [21.8.2.2/[2]]. Deze zinnen behoren tot formele taal. Voorbeelden:
12Was het eten al koud geworden, ze at het toch met smaak op.formeel
13Is dit aspect nauw met het vorige verbonden, het verdient niettemin een afzonderlijke behandeling.formeel
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Als voegwoordelijke uitdrukking met toegevende functie komen bijv. voor: toegegeven dat, daargelaten dat; ook de voorzetsels ondanks en niettegenstaande als inleiding van een dat-zin kunnen deze functie vervullen.
Zie voor het voegwoord als in het type Zo dik als ze was, ze had toch als eerste de benen genomen (= 'Hoewel ze erg dik was, (...)') [10.3.14.4].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links