Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
10.2 Nevenschikkende voegwoorden
Verder lezen
In het algemeen verbinden nevenschikkende voegwoorden syntactisch gelijksoortige taalelementen. (Voor een uitzondering zie [24.3.1.1].) Dit kunnen in principe drie verschillende soorten taalelementen zijn: zinnen, constituenten en woorddelen [10.1/1] (zie voor bijzonderheden [24]). Als nevenschikkende voegwoorden en voegwoordelijke uitdrukkingen komen voor:
  • en , noch, alsmede , alsook (aaneenschakelend);
  • maar , doch , of , ofwel , dan wel, dan (tegenstellend);
  • want (causaliteit aanduidend);
  • dus (gevolgaanduidend).
Enkele voorbeelden zijn:
1Het regent en het is koud.
2Ze hadden tijd noch lust.
3Willen jullie koffie of thee?
4Dit jaar gaan we naar Toscane ofwel naar Apulië.
5Ik blijf binnen, want het regent.
6Het regent, dus ik blijf binnen.
Behalve door voegwoorden kunnen leden van een nevenschikking verbonden worden door zogenaamde reeksvormers. We spreken van reeksvormers als alle leden van een nevenschikking door het betrokken taalelement voorafgegaan worden. Zo is en een voegwoord in 7a, terwijl én...én een reeksvormer is in 7b:
7aJan en Piet waren aanwezig.
bEn Jan én Piet waren aanwezig.
Als reeksvormers treden op:
  • en...en, noch...noch, zowel... als, evenmin/zomin... als (aaneenschakelend);
  • of...of, ofwel...ofwel, hetzij... hetzij, hetzij...of (tegenstellend).
Voorbeelden zijn behalve 7b:
8Ik heb zowel Hans als Geert uitgenodigd.
9De vergadering zal hetzij in Antwerpen hetzij in Den Haag plaatsvinden.
Voor de behandeling van de hier genoemde voegwoorden en reeksvormers wordt verwezen naar de hoofdstukken over de nevenschikking [24] [25] [26].
Opmerking
Verdieping
Opmerking
De zogenaamde voegwoordelijke bijwoorden, die niet alleen een verbindende functie hebben, maar bovendien bijwoordelijke bepaling zijn in de zin waarin ze voorkomen (bijv. bovendien, toch, zelfs), worden besproken bij de bijwoorden [8.5].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links