Het Nederlands heeft diverse mogelijkheden om zinnen en taalelementen te ontkennen; de talige middelen die we daarvoor gebruiken, noemen we negatie-elementen (of kortweg ook negatie of ontkenning).

In veel gevallen gaat het hierbij om woorden of woordgroepen, oftewel constituenten. Het bijwoord niet (1a) is het meest voorkomende negatie-element in het Nederlands, maar daarnaast zijn er ook negatieve voornaamwoorden als niemand en niets, lidwoord-achtige elementen als weinig en geen, voorzetsels en voegwoorden zoals zonder, behalve en noch. Ook voor- en achtervoegsels kunnen als negatie-element optreden, zoals -loos in (1b). In subparagraaf 29.1.1 gaan we in meer detail in op constituenten als negatie-element, in 29.1.2 op voor- en achtervoegsels als negatie-element. Ten slotte behandelen we in 29.1.3 bijwoorden als amper (1c), werkwoorden als weigeren en onderschikkende voegwoorden als als en dan: deze gedragen zich in sommige opzichten wel, maar in andere opzichten juist weer niet als negatie-element.