29.1 Een overzicht van negatie-elementen
Het Nederlands heeft diverse mogelijkheden om zinnen en taalelementen te ontkennen; de talige
middelen die we daarvoor gebruiken, noemen we negatie-elementen (of kortweg ook
negatie of ontkenning).
In veel gevallen gaat het hierbij om woorden of woordgroepen, oftewel constituenten. Het
bijwoord niet (1a) is
het meest voorkomende negatie-element in het Nederlands, maar daarnaast zijn er ook
negatieve voornaamwoorden als niemand en niets, lidwoord-achtige elementen als weinig en geen, voorzetsels en
voegwoorden zoals zonder, behalve en noch. Ook voor- en achtervoegsels kunnen als
negatie-element optreden, zoals -loos in (1b). In
subparagraaf 29.1.1
gaan we in meer detail in op constituenten als negatie-element, in 29.1.2 op voor- en
achtervoegsels als negatie-element. Ten slotte behandelen we in 29.1.3
bijwoorden als amper (1c), werkwoorden als
weigeren en onderschikkende voegwoorden
als als en dan: deze
gedragen zich in sommige opzichten wel, maar in andere opzichten juist weer niet als
negatie-element.ik ben hier in verwarring over hoe de hier opgesomde
typen verdeeld zijn over de drie subparagrafen. Het zou prettig zijn als die driedeling
ook terug te vinden is in deze alinea.
Zonder en
behalve worden zowel in 29.1.1 als in
29.1.3 genoemd, dat is ook verwarrend. Je zegt dat ze geen constituenten zijn, in de
traditionele zinsontleding, maar als voorzetsel kan
zonder toch met een complement een
constituent vormen? Hoe verschilt het dan van
geen,
weinig of
minder, die in de voorbeelden ook
'slechts' onderdeel zijn, weliswaar niet de kern, van een
constituent.de 'extra' in de read more hieronder leek
overbodig. Is dat zo?
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Ton van der Wouden | januari 2021 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 29,../../data/archief/ans2/e-ans/29/body.html; |