Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.5.2.5 Palatalisatie
In het Nederlands worden de alveolaire obstruenten s, t en de alveolaire nasaal n gepalataliseerd voor de palatale glijklank j. Palatalisatie houdt in dat de primaire plaats van articulatie van deze medeklinkers, namelijk alveolair verschuift naar post-alveolair; s, t, n worden dus respectievelijk ʃ, c, ɲ. Dit proces wordt verplicht toegepast in prosodische woorden, maar ook in woordgroepen kan palatalisatie zich voordoen. Het proces wordt dan toegepast over de woordgrens heen. In dat geval is het een optioneel proces, dat afhankelijk is van de spreekstijl. De voorbeelden in (1), waarin het persoonlijk voornaamwoord je als het ware samensmelt met het voorafgaande prosodische woord illustreren dit proces.
Zie Booij (1995: 151).
1zit je vast? [zɪcjə] of [zɪtjə] (vs. een zitje, eerder [zɪcjə])
was je handen! [wɑʃjə] of [wɑsjə](vs. een wasje, eerder [wɑʃjə])
kun je blijven? [kʏɲjə] of [kʏnjə]
Afhankelijk van factoren als spreeksnelheid kunnen de woordgroepen in (1) met een meer of mindere mate van palatalisatie worden uitgesproken: zo kan de s in was je handen! in een eerste fase meer als s klinken, en vervolgens overgaan in een ʃ-achtige klank.
Plug (2003: 5).
Het proces van palatalisatie in woordgroepen is dus variabel en gradueel.
In het geval van hulpwerkwoorden die eindigen op -n, zoals kan, kun, ben, kan er in plaats van palatalisatie ook deletie van n voor de j plaatsvinden: kan je kɑjə, ben je bɛjə.
Zie Booij (1995: 152). In de vorm heb van het hulpwerkwoord hebben, zoals in heb je het gezien? kan de b worden weggelaten: hɛjətxəzin.
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys oktober 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links